بررسی مولفه‌های رشد، عملکرد و ترکیبات اسید چرب دو واریته گیاه فراسودمند چیا (salvia hispanica l.) در زمان‌های مختلف کاشت

مقدمه: چیا (salvia hispanica) گیاهی علفی و یک ساله از خانواده نعناعیان است. دانه های چیا منبع غنی اسیدهای چرب امگا 3 ( α_ لینولنیک اسید)، پروتئین، فیبرهای محلول و نامحلول، ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان های طبیعی می باشند. هدف: تعیین الگوی رشد و نمو و عملکرد بذر و کیفیت روغن دانه دو واریته چیا تحت تاثیر زمان های مختلف کشت. روش بررسی: به منظور بررسی امکان تولید چیا در ایران، آزمایشی مزرعه ای در مرکز تحقیقات صفی آباد دزفول به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار انجام شد. عوامل آزمایش شامل دو واریته سیاه و سفید چیا و چهار زمان مختلف کشت (از نیمه آبان تا نیمه دی ماه) بودند. نتایج: صفات رویشی و زایشی هر دو واریته چیا به طور معنی داری تحت تاثیر زمان های کشت قرار گرفتند. بهترین عملکرد دانه هر دو واریته چیا در زمان کشت اول (15 آبان ماه) به دست آمد. واریته سیاه عملکرد بهتری به لحاظ تولید دانه (68.76 گرم در مترمربع) و درصد روغن (36.6 درصد) نسبت به واریته سفید داشت. آلفالینولنیک اسید در هر دو واریته سیاه و سفید چیا به ترتیب در حدود 54 و 61 درصد بود.نتیجه گیری: هر دو واریته چیا در شرایط اقلیمی دزفول سازگاری مناسبی نشان دادند و با کشت در آبان ماه با دریافت روزهای کوتاه کافی، بذر تولید نمودند. از آنجایی که درصد و کیفیت مطلوب روغن در هر دو واریته چیا مشاهده شد، با بهینه سازی سایر عوامل تولید می توان به عملکرد اقتصادی مطلوب دست یافت.

Evaluation of Growth, Yield Characteristics and Oil Components of Two Chia (Salvia hispanica L.) Varieties in Different Planting Dates

Background: Chia (Salvia hispanica L.) is an herbaceous annual plant of the Lamiaceae family. Chia seeds are rich source of omega3 fatty acids (alinoleic acid), proteins, soluble and insoluble fibers, vitamins, minerals and natural antioxidants. Objective: Study of growth, development, yield and oil quality of white and black Chia seeds in different planting dates. Methods: In order to study the possibility of Chia production in Iran, a factorial field trial was carried out based on a completely randomized block design with four replications, at Safiabad Agriculture Research Center (Dezful). Treatments included two different varieties of Chia (black and white) and six planting dates. Results: Planting date altered vegetative and reproductive characteristics of both Chia varieties. The best yield from both Chia varieties was observed in plants grown from the first planting date (October). Black Chia showed better yield in terms of seed production (76.68 g/m2) and oil content (36.6%) compared to the white variety. alpha;linolenic acid was the major component of both black (54.0%) and white Chia (61.0%).Conclusion: Both varieties of Chia showed suitable adaptation in the climate of Dezful. By planting on October, Chia plants could receive enough short days and produce seeds. Suitable oil yield and quality was obtained for both Chia varieties. By optimizing of other parameters, economic seed yield will be achievable.