ارزیابی تغییرات فیتوشیمیایی، مورفولوژیک و فعالیت آنتی‌اکسیدانی جمعیت‌های گیاه بیلهر (dorema aucheri) کشت شده در محیط‌های مختلف

مقدمه: بیلهر یا کندل کوهی با نام علمی dorema aucheri متعلق به تیره چتریان و از جمله گیاهان دارویی انحصاری ایران می باشد. با توجه به خطر انقراض این گونه ارزشمند گیاهی تاکنون بررسی جامعی بر روی اثر ویژگی های اقلیمی بر صفات مختلف در جمعیت های گیاه بیلهر در مناطق مختلف جغرافیایی انجام نگرفته است. هدف: بررسی تغییرات صفات مورفولوژیک، فیتوشیمیایی و فعالیت آنتی اکسیدانی در جمعیت های بیلهر کشت شده در محیط های مختلف بود. روش بررسی: این تحقیق در قالب طرح آزمایشی بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در نیمه دوم آبان ماه 1393 در سه منطقه مختلف آب و هوایی اجرا شد. محتوای تام فنلی و فلاونوئیدی گیاه به روش رنگ سنجی اندازه گیری شد. فعالیت آنتی اکسیدانی گیاه به دو روش روبش رادیکال های آزاد dpph و قدرت احیاکنندگی آهن (ftc) اندازه گیری شد و اسانس با روش تقطیر با آب به دست آمد. برای بررسی اثر عوامل محیطی بر صفات فیتوشیمیایی از تجزیه همبستگی کانونیک (cca) استفاده شد. نتایج: نتایج حاکی از آن بود که صفات مورد بررسی بین جمعیت ها و مکان های مختلف از نظر آماری تفاوت معنی داری داشتند. از لحاظ درصد اسانس و محتوای ترکیبات فنولیک، جمعیت گرگو در محیط کشت مارگون و جمعیت دیشموک در شرایط اصفهان به ترتیب بیشترین و کمترین میزان را نشان دادند. نتیجه گیری: جمعیت گرگو عملکرد بهتری از لحاظ صفات فیتوشیمیایی و بیشتر صفات مورفولوژیک در کلیه مناطق مورد بررسی از خود نشان داد که پیشنهاد می شود در زمینه اهلی سازی این جمعیت گیاهی مطالعه بیشتری انجام شود.