دولت وثوق‏ الدوله و اعاده حاکمیت ملی در مازندران

هدف: پژوهش حاضر، در پی واکاوی تلاش دولت وثوق‌الدوله برای اعاد‌ه حاکمیت ملی در مازندران است که به‌دلیل عملکرد خوانین آن حدود به شدت مخدوش شده بود. روش/ رویکرد پژوهش:پژوهش حاضر با تکیه بر اسناد تاریخی موجود در پایگاه‏ های آرشیوی، اسناد خانوادگی، و گزارش مطبوعات با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. فرضیۀ پژوهش: دولت وثوق ‏الدوله، با توجه به شکاف موجود بین سرکردگان مازندران، فرصت مناسبی برای خلع‏سلاح و تبعید خوانین جهت اعادۀ حاکمیت ملی به‌دست آورد؛ اما به‌دلیل مقاومت برخی سرکردگان محلی به نتیجه مطلوب نرسید. یافتۀ پژوهش:دولت وثوق ‏الدوله تا حدودی موفق به پراکنده کردن خوانین مازندران و خلع‏ سلاح آنها در ماه‏ های آغازین ورود ظهیرالملک به‌عنوان حکمران شد، اما همزمان با اعلام قرارداد 1919 و پناه بردن پسران امیرموید به کوهسار سوادکوه و مقاومتی که می‏توانستند به آن رنگ و بوی مخالفت با قرارداد 1919 بدهند، حکمران دولت وثوق‏ الدوله نتوانست به نتیجۀ مطلوب خود برسد.