شرایط و شیوۀ به‌کارگیری افراد در تشکیلات اداری آستان قدس در دورۀ صفویه بر اساس اسناد

هدف: هدف پژوهش حاضر، شناخت شرایط، مقررات و شیوۀ به‌کارگیری افراد در تشکیلات اداری آستان قدس، در دورۀ صفویه و بررسی نقش حکومت مرکزی و متولی آستان قدس در این امر است. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش، با روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس اسناد مربوط به تشکیلات اداری آستان قدس، سعی در پاسخ به پرسش‌های پژوهش دارد. یافته‌ها و نتایج پژوهش: با توجه به اسناد موجود، تشکیلات اداری آستان قدس رضوی در دورۀ صفویه، دارای تشکیلات اداری و دیوانی منظم و حساب شده بود. اداره کردن این تشکیلات، مستلزم وجود نیروی انسانی است. با بررسی اسناد معلوم می‌شود که ورود به تشکیلات آستان قدس، به آسانی و بدون دلیل و قاعده نبوده است، بلکه از نظم خاصی پیروی می‌کرد. تعداد افراد و حقوق و مزایا آن‌ها مشخص بود و با حذف و کناره‌گیری فردی، شخص دیگری به کار گرفته می‌شد. فرآیند استخدام افراد نیز، اگرچه در مواردی از مراحل قانونی آن تخطی می‌شد اما به طور کلی منظم و حساب شده بود. متولیان در این فرآیند، به عنوان بالاترین مقام در آستان قدس نقش برجسته‌ای در تعیین، تایید یا حتی عزل افراد داشتند. حکم شغل موردنظر نیز توسط شاه‌صفوی صادر می‌شد.