جستاری در توزیع، تکثیر، و آرشیو فیلم‌های مستند: منبع اطلاعاتی فراموش شده

هدف: هدف از اجرای این طرح بررسی امکانات و ارائۀ راهکارهایی برای راه‌اندازی و ادارۀ یک آرشیو متمرکز ملی از فیلم‌های مستند ایرانی به عنوان یکی از انواع منابع معتبر اطلاعاتی برای استفادۀ تمامی پژوهشگران است. روش/ رویکرد پژوهش: این مقاله با رویکرد پیمایشی – توصیفی تدوین شده است. برای گردآوری داده‌های مقاله از روش‌های مصاحبه و سندی – کتابخانه‌ای استفاده شده و پس از بررسی و تجزیه و تحلیل داده‌ها به نتیجه‌گیری پرداخته شده است. یافته‌ها و نتایج پژوهش: فیلم مستند یکی از قدیمی‌ترین انواع فیلم است که تاکید خاصی بر بازنمون واقعیت دارد و معمولاً عاری از عنصر تخیل است. استناد به حقایق موجود و نزدیکی این نوع فیلم به واقعیت موجب شده که سازندگان فیلم‌های مستند پیش از ساختن این نوع فیلم دست به پژوهش‌های گسترده‌ای بزنند تا بتوانند آثار قابل قبولی در این حوزه ارائه کنند. به همین دلیل، می‌توان فیلم مستند را حاصل پژوهش به صورت تصویری دانست که جایگزین متن مکتوب شده است. از سوی دیگر، وجوه اشتراک زیادی میان یک فیلم مستند و یک مقالۀ علمی پژوهشی وجود دارد که در این مقاله به تشریح آنها پرداخته شده است. اما مشکلاتی که بر سر راه توزیع و تکثیری فیلم مستند، به عنوان اثری مستقل و دارای حقوق پدیدآورنده وجود دارد، موجب شده که این آثار از دسترس پژوهشگران ایرانی علاقه‌مند دور بمانند. به عنوان راهکاری برای حل این مشکل، امکان فراهم‌آوری آرشیوی جامع، متشکل از تمامی فیلم‌های مستند ایرانی در سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران، به عنوان پشتیبانی برای تمامی آرشیوهای موجود فیلم مستند و به منظور استفادۀ تمامی پژوهشگران ایرانی مورد بررسی قرار گرفته است.