ارزیابی آسیبهای شیمیایی موجود در دو عکس پایه کاغذی مربوط به سالهای پایانی دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی

عکس، از اسناد مهم در زمینه بازیافت تصویری فرهنگ و تمدن گذشته در تاریخ معاصر بهشمار میرود. تغییرات ساختاری در عکسهای تاریخی، با توجه به عوامل موثر بر آنها در طول زمان، منجر به آسیبهای تصویری متعددی میشود. تغییر ساختارهای تشکیل‌دهنده عکس، آسیب های بصری در آن را بهدنبال خواهد داشت که می تواند موجب تغییرات مفهومی و زیبایی شناختی در آن گردد.هدف: این پژوهش به بررسی تغییرات شیمیایی منجر به آسیب در دو عکس پایه کاغذی متعلق به سالهای انتهایی دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی میپردازد، که شامل معرفی عکسهای مورد نظر، بررسی وضعیت آنها و دلایل آسیب دیدن این عکسها با توجه به آزمایشهای انجام شده میباشد.روش/ رویکرد پژوهش: ارزیابیها و آزمایشها، با استفاده از آزمایش sem/eds و ftir بر روی نمونهها انجام شد و بر اساس نتایج بهدست آمده آسیبهای موجود مورد بررسی قرار گرفتند. نتیجهگیری: بر اساس نتایج، معلوم شد که داروی ثبوت بیش از میزان مجاز بر روی عکسها وجود دارد که این امر نشان دهنده شستوشوی ناکافی پس از ثبوت، در فرآیند ظهور عکس میباشد. باقیمانده این ماده، با نفوذ بر روی لایه تصویر در طول زمان، در حضور رطوبت، لکههای سولفیدی را تشکیل داده است. از طرف دیگر، تجزیه داروی ثبوت، باعث ایجاد نواحی زرد مایل به قهوهای در تصاویر شده است و تجمع نقره در سطح محوشدگی تصاویر را موجب گردیده که در نمونه پهلوی از شدت بیشتری برخوردار است. استفاده از دیاکسید تیتانیوم، بهعنوان رنگدانه سفید در پایه کاغذ عکس مربوط به دوره پهلوی اول، انفصال لایه ها را تشدید کرده است. در واقع، عدم شستوشوی کافی پس از ثبوت و ضعف تکنیکی در مراحل تولید عکس و نگهداری آن مهمترین عوامل اولیه شکل‌دهنده آسیبهای کنونی در این تصاویر تشخیص داده شد.