بررسی اسنادی کشمکش‌های والیان پشتکوه(ایلام) با حکومت عثمانی، بر سر معادن نمک(1255-1347 ق./1838-1928)

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی اختلاف ها و کشمکش‌های میان والیان پشتکوه و حکومت عثمانی، بر سر معادن نمک واقع در مرز ایران با عثمانی،در فاصله سال‌های(1255-1347ق./1838-1928) می‌باشد.روش/ رویکرد پژوهش: این مقاله، با روش توصیفی و تحلیلی، بر پایه اسناد موجود و منابع کتابخانه ای انجام شده و پس از ارزیابی داده‌های تاریخی و تجزیه و تحلیل آنها، به سازماندهی و استنتاج پرداخته است.یافته ها و نتایج پژوهش: یافته‌ها حاکی از آن است که یکی از موضوع های مورد اختلاف میان والیان پشتکوه(ایلام) و پاشایان بغداد- که تابع حکومت عثمانی بودند- معادن نمک بود. حدود تقریبی این معادن، در شمال غربی پشتکوه و در مرز ایران و عثمانی بود و به نام‌های دشتلگ، تاریکه، و داودر خوانده می‌شدند. اهمیت اقتصادی این معادن، و تلاش والیان پشتکوه و پاشایان بغداد، برای در اختیار گرفتن این معادن، باعث ایجاد کشمکش‌هایی میان دو طرف شد. حسن خان، اولین والی پشتکوه، و پسر او حیدر خان، به-خوبی توانستند تسلط خود را بر معادن حفظ کنند و حتی حیدر خان پا را فراتر نهاد و معدن نمک واقع در خاک عثمانی را متصرف شد. اما عباسقلی خان، به دلایل متعددی نتوانست تسلط خود را بر این معادن حفظ کند و این معادن در زمان او به تصرف عثمانی‌ها درآمدند. پس از عباسقلی خان، پسر عموی او حسین قلی خان، مشهور به ابوقداره، به حکومت رسید. او، معادن نمک را از عثمانی‌ها باز پس گرفت و در زمان پسرحسین قلی‌خان، یعنی غلامرضا خان، این معادن بدون دغدغه جز خاک پشتکوه باقی ماندند. این پژوهش، سعی دارد با مطالعه اسنادی به بازسازی روند اختلاف ها و چگونگی حل و فصل آنها میان دو کشور بپردازد.