بررسی کمی و کیفی عوامل بیولوژیک و پایش عوامل محیطی در مخازن و فضاهای کتاب خانه ای در مرکز اسناد و کتاب خانۀ پژوهشگاه میراثفرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران

هدف: یکی از مشکلات عمدۀ کتاب‌خانه‌ها و مراکز اسناد در سراسر جهان، مربوط به آسیب‌های بیولوژیکی مواد کتاب‌خانه‌ای است. شناخت کمی و کیفی عوامل بیولوژیک و عوامل محیطی موثر بر بقا و رشد میکروارگانیسم‌ها از بخش‌های اصلی حفاظت پیشگیرانه به‌شمار می‌آید. در این مطالعه در راستای حفاظت پیشگیرانه از تخریب آثار کاغذی و نسخ خطی موجود در مرکز اسناد و کتاب‌خانۀ پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ایران، به بررسی آلودگی‌های بیولوژیک مخازن و بخش‌های مختلف این مرکز و ارزیابی فاکتورهای محیطی (دما، رطوبت نسبی) پرداخته‌ایم.روش/ رویکرد پژوهش: در این مطالعه بررسی کمی و کیفی آلودگی‌های بیولوژیک (باکتریایی و قارچی) با کمک روش رسوبی (غیرفعال) انجام شده‌است. هم‌چنین از فاکتورهای محیطی (دما و رطوبت نسبی) در دو مخزن اصلی این مرکز شامل مخزن دیداری‌شنیداری و مخزن اسناد نمونه‌برداری انجام شده‌است.یافته‌ها و نتیجه‌گیری: میزان نوسانات دما و رطوبت نسبی در مخزن اسناد و دیداری‌شنیداری زیاد و خارج از محدودۀ استاندارد بود. هم‌چنین در بررسی‌های بیولوژیک مخازن، میزان آلودگی باکتریایی و قارچیِ مخزن کتاب‌خانه بالاتر از سطح هشدار بود. سویه‌های غالب باکتریایی جداسازی‌شده در این مطالعه به جنس‌های باسیلوس و استافیلوکوکوس و سویه‌های غالب قارچی جداسازی‌شده به جنس‌های آسپرژیلوس، پنی‌سیلیوم، آلترناریا، کلادوسپوریوم تعلق داشتند که اغلب آن‌ها ظرفیت زیادی برای تولید آنزیم‌های تجزیه‌کنندۀ کاغذ دارند.

quantitative and qualitative environmental biological monitoring in the documentation center and library of the cultural heritage and tourism research institute

biodeterioration of library materials is a worldwide problem in archives and libraries. investigation of biological agents (quantitatively and qualitatively) as well as environmental factors that affect the survival and persistence of microorganisms, are the main parts of preventive conservation. therefore, we studied the biological pollution in repositories and other parts of the documentation center and library of the cultural heritage and tourism research institute and evaluated the environmental factors (temperature, relative humidity) in order to preserve paper works..method and research design: quantitative and qualitative investigations of biological contaminants (bacteria and fungi) were performed using sedimentation method (passive method). in addition, environmental factors (temperature and relative humidity) were monitored in audiovisual and records repositories.findings and conclusion: relative humidity and temperature variation rates were high and non-standard in the audiovisual and records repositories. biological studies showed that the fungal and bacterial contamination level in the library repository was higher than the alert level. the most frequent bacterial isolates were bacillus and staphylococcus and the dominant fungal isolates belonged to the genera aspergillus, penicillium, alternaria, cladosporium, most of which have a high potential to produce decomposing enzymes.