برنامۀ هسته‌ای دولت پهلوی دوم و اهمیت آرشیوهای آنلاین در شناخت آن

بخش عمده‌ای از این طرح ازجمله ساخت نیروگاه اتمی شمارۀ 1 و 2 بوشهر، آموزش نیروی انسانی و کشف معادن اورانیوم که با نظارت مستقیم شاه انجام می‌شد تا فروپاشی نظام شاهنشاهی به نتیجه رسیده بود. در شناخت این فرایند کاملاً محرمانه، اسناد نقش مهمی را ایفاء می‌کنند. انتشار آنلاین اسناد کم‌یاب در آرشیوهای جهان غرب، نقطۀ عطفی در مطالعات تاریخ فعالیت‌های هسته‌ای در این برهۀ از تاریخ ایران است.هدف: در این پژوهش نگارنده با تکیه بر منابع دست‌اول سعی دارد به پرسش‌های زیر پاسخ دهد:تحولات صنعت هسته‌ای دولت پهلوی دوم چگونه شکل گرفت؟آرشیوهای آنلاین اسناد لاتین چه نقشی در تدوین صحیح و علمی این فرایند دارند؟روش / رویکرد پژوهش: روش پژوهش توصیفی-تحلیلی براساس مطالعۀ داده‌های اسنادی بایگانی‌های متعدد داخلی، آرشیوهای آنلاین خارجی، آمار رسمی سازمان انرژی اتمی و نشریات گوناگون ایران در این دوره است.یافته‌ها و نتیجه‌گیری: مطالعۀ اسناد و مدارک مکتوب و دیجیتال گوناگون نشان می‌دهد که صنعت اتمی ایران تا اواخر دهۀ 1960م/1340ش به‌صورت آرام ولی مستمر ادامه داشت و از آغاز دهۀ 1970م/1350ش با اهداف درازمدت و فعالیت‌های عمرانی عظیم، حرکتی شتابان یافت و نمادی از دوران نوین تاریخ و صنعت ایران شد. باتوجه‌به سرّی‌بودن این برنامه و ابهامات متعدد، اسناد آنلاین لاتین در بازشناسایی این بخش از تاریخ معاصر ایران نقشی بسیار مهم دارند.

the nuclear program of the second pahlavi’s government and the importance of online digital archives in recognizing it

purpose: iran’s vast and costly nuclear program in the 1940s and 1950s was one of the major symbols of economic and foreign relations of the second pahlavi. archival records play an important role in identifying and recognizing this highly confidential process. the online publication of rare records in western world archives is a turning point in the study of the history of iran’s nuclear activities at the time of the second pahlavi. therefore, the author tries to answer the following questions by relying on these primary resources:how did the nuclear developments of the second pahlavi government occur?what is the role of online archives in scientific recognition of the process?method and research design: the records of various archives of iran, online archives outside of iran and various iranian newspapers of the time were investigated, described and analyzed.findings and conclusions: the study revealed that the rate of iranian nuclear progress was constant and slow till the late 1960s. from the beginning of the 1970s, the rate accelerated owing to long-term goals and extensive development activities, and became a symbol of the new era of iranian history and industry in independent national politics based on the doctrine of the imperial government. due to the secrecy of the program and a number of ambiguities, latin online records play a very important role in recognizing this part of contemporary iranian history.