خودآرشیویِ اعضای هیئت‌علمی در مخازن سازمانی، صفحات شخصی و پلتفرم‌های اجتماعی: تحلیل گرایش‌ها

هدف: شناسایی و تحلیل گرایش‌های خودآرشیویِ اعضای هیئت‌علمی دانشگاه شیراز در مخازن سازمانی، صفحات شخصی و پلتفرم‌های اجتماعی و تاثیر آگاهی آنها از سیاست‌های دسترسی آزاد ناشران بر این فرایند. روش/ رویکرد پژوهش:. جامعۀ  این پیمایش 505 نفر از اعضای هیئت‌علمی گروه‌های آموزشی مهندسی، علوم پایه و علوم انسانی دانش‌گاه شیراز است. طبق جدول مورگان 160 نفر ازمیان آنها به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها دو پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته به‌صورت طیف لیکرت پنج‌گزینه‌ای با ضریب پایایی 0/89 تا 0/91 است. متغیر «میزان آشنایی با سیاست‌های دسترسی آزاد ناشران» دارای 9 گویه و دو بُعد،و متغیر «الگوی رفتار خودآرشیوی» دارای 36 گویه و 9 بُعد بوده است. برای تحلیل داده‌ها از روش‌های توصیفی و آزمون رگرسیون تک‌متغیره، آزمون تی، آزمون تحلیل واریانس و آزمون کولموگروف-اسمیرنوف و نرم‌افزار spss ویرایش 22 استفاده شد.یافته‌ها و نتیجه‌گیری: میزان آشنایی اعضای هیئت‌علمی دانشگاه شیراز با سیاست‌های ناشران کمتر از متوسط است. طبق یافته‌ها الگوی رفتار خودآرشیوی استادان در ابعاد چندگانه ضعیف یافته شد. هرچه آگاهی پژوهش‌گران از سیاست‌های ناشران بیشتر، ، الگوی رفتار خودآرشیوی آن‌ها نیز مطلوب‌تر یافته شد. این متغیر 38/5 درصد از تغییرات رفتار خودآرشیوی را تبیین می‌کند. بین مرتبۀ علمی، گروه آموزشی و جنسیت با متغیرهای تحقیق رابطه  معنی‌دار مشاهده شد. خودآرشیوی فرایند دسترسی آزاد را ازطریق رفع شکاف دیجیتال تسهیل می‌کند و موجب رویت‌پذیری آثار و افزایش ارتباطات علمی می‌شود. ناآگاهی از سیاست‌های ناشران و رفتار خودآرشیویِ  نامطلوب چالش آفرین لازم است سیاست‌گذاران به آن توجه کنند و زیرساخت‌های لازم برای تسهیل و ترویج این امر ایجاد شود.

self-archiving by academics in institutional repositories, personal website, and social platforms

purpose: to identify patterns of self-archiving by academics with emphasis on the impact of their familiarity with publishers’ policies. .method and research design: a random sample of 160 faculty members in basic sciences, humanities and engineering from university of shiraz (total population: 505). two researcher-made questionaires in 5-point likert spectrum with cronbach’s alpha coefficients. 89 to 91 were used to collectd data. 9 statements with two aspects examined “familiarity to publishers’ open access policy”; 36 statements with 9 aspects tested self-archiving behavior. descriptive and inferential statiscs univariate regression, t-test, analysis of variance, kolmogorov smirnov and spss ver 22 were used for analysis.findings and conclusion: familiarity with publishers open access policies was relatively low. self-archiving behavior patterns were not desirable. significant correlation was found between researchers’ familiarity with publishers open access policies and their self-archiving behavioral pattern with 38.5% variance. there was significant relationship between academic rank, field and gender with research variables. self-archiving facilitates open access by eliminating digital gap and visibility of works, as well as increasing scientific communications. lack of familiarity with the open access policies and undesirable self-archiving behavior may cause challenges. the issue merits the attention of policy makers.