نقش ایرانیان یهودی در کشف و فروش آثار عتیقه در دورۀ قاجار

تمدن کهن ایران شاه‌کارهای هنری بی‌نظیری به جهان عرضه کرده‌است. ارزش و اهمیت این شاه‌کارها و آزمندی سوداگران موجب شده‌است که این آثار پیوسته موردتعرض و دستبرد قرار گیرند. با ورود کاوش‌گران غربی، آثار باستانی ایران به‌صورت روشمند کشف شد و به بازارهای دیگر کشورها راه یافت. درپی افزایش حضور اروپاییان، خریدوفروش «عتیقه‌جات»، کاوش‌های غیرقانونی، و ساخت آثار عتیقۀ بدلی در ایران رونق گرفت. ایرانیان یهودی نیز در این بازار وارد شدند. حضور ایشان در کشف و فروش آثار عتیقه، جنبه‌های مثبت و منفی زیادی داشت.هدف: بررسی وجوه مختلف نقش ایرانیان یهودی در کشف و فروش آثار تاریخی دورۀ قاجار.روش / رویکرد پژوهش: رویکرد مقالۀ حاضر «کیفی»[1] و «توصیفی–تحلیلی»[2] است و داده‌ها به‌روش «اسنادی»[3] و برپایۀ منابع «کتاب‌خانه‌ای»[4] گردآوری شده‌اند.یافته‌ها و نتیجه‌گیری: بسیاری آثار تاریخی ایران را اروپائیان از ایران خارج کردند. آن‌ها در دورۀ قاجار از افراد دوره‌گرد استفاده کردند و عتیقه‌های موجود در خانه‌ها را به‌واسطۀ ایشان خریدند. فعالیت در این حوزه به‌حدی سودآور بود که گروهی از یهودیان به‌صورت انحصاری به حفاری غیررسمی یا خریدوفروش آثار عتیقه ‌پرداختند و از این راه امرارمعاش می‌کردند. کشف و خریدوفروش آثار عتیقه در دورۀ قاجار به یهودیان منحصر نبود و سایر ایرانیان نیز به آن می پرداختند. 

The Role of Jewish Iranians in the Discovery and Sale of Antiquities in the Qajar Era (1847 –1925)

Ancient Iranian civilization has provided the world with unique artefacts. With the advent of western explorers, in the 19th century these artifacts were systematically discovered and reached Europrsn markets.  At the same time, illicit explorations and making counterfeit items became common. A number of Jewish Iranians became engaged in the business of discovery and sale of antiquities. Their involvement had both positive and negative consequences. Such consequences are reported in the present studyMethod and Research Design: Archivial records as well as library resources were studied to collect data.Findings and Conclusion: Plenty of archeological intems were taken to abroad. European dealers employed locals to buy antiques kept in people’s homes. The lucrative business attracted many Iranians including Jews illegal excavation and sale of items.