سازمان‌دهی گروه‌واژگانِ اسناد شرعیِ آرشیو ملی ایران با رویکرد اصطلاح‌نامه‌ای

هدف: سازمان‌دهی گروه‌واژگانِ اسناد شرعیِ آرشیو ملی ایران با رویکرد اصطلاح‌نامه‌ای به‌منظور شناسایی و استخراج روابط معنایی آنان. روش/ رویکرد پژوهش: هدف پژوهش کاربردی است و روش آن سندی (کتابخانه‌ای) و نیز مشاهده و مصاحبۀ حضوری با 10 تن از متخصصان و صاحب‌نظران نمایه‌سازی اسناد است. داده‌ها ازطریق سیاهۀ وارسی گردآوری شده‌است و در دو بخشِ تحلیل محتوایی برای ساختارهای شکلی اصطلاح‌نامه با آرایه‌های «نمایۀ الفبایی»، «نمایۀ درختی» و «نمایۀ گردشی/ چرخشی»؛ و  در بخش آزمون استفاده‌پذیری برای معیارهای پنج‌گانۀ: «مفاهیم»، «روابط»، «یادداشت دامنه»، «درک کاربر» و «جست‌وجو و بازیابی» در طرح اصطلاح‌نامۀ اسناد شرعی، با نرم‌افزار spss ارزیابی، توصیف آماری و تحلیل استنباطی شده‌است. یافته‌ها و نتیجه‌گیری: ازنظر کاربران برای طرح اصطلاح‌نامۀ اسناد شرعی، معیارهای «درک کاربر» و «جست‌وجو و بازیابی» با 100 درصد کامل‌ترین میزانِ مطلوبیت را دارند؛ معیارهای «یادداشت دامنه» و «مفاهیم» 90 درصد مطلوبیت دارند و معیار «روابط» با 80 درصد مطلوبیت کمتری از سایر معیارها دارد. روابط معنایی در گروه‌واژگانِ اسناد شرعی با رویکرد اصطلاح‌نامه‌ای در نمایه‌های الفبایی، درختی و گردشی دارای مطلوبیت است.

Organizing the Lexical Group of Sharia Records held at the National Archives of Iran with a Thesaurus Approach

Purpose: To organize a lexical group of Shari’a records of National Archives of Iran with a thesaurus approach in order to identify and extract semantic relations. Method and Research Design: Data for the analysis was gathered from library resources, observations, and facetoface interviews with 10 archival records indexing professionals. A twopart checklist was designed for recording the data. Part one was used for thesaurus form structures with “alphabetical structure”, “tree index” and “revolving/ circular index” arrangements. Part two was used for usability test for five criteria including “concepts”, “relationships”, “domain notes”, “user perception”, and “search and retrieval”. To design thesaurus for Sharia records SPSS software was used for evaluation and analysis. Findings and conclusion: Evaluation of the indicators of “user perception” and “search and retrieval” resulted in 100%, “domain note” and “concepts” resulted in 90%, and “relationships” resulted in 80% desirability for the design of Shari’a thesaurus. It can be concluded that semantic relations in the lexical group of Sharia records with a thesaurus approach are desirable in alphabetical form structures and tree and circular indexes.