تحلیل انتخابات دورۀ پنجم مجلس شورای ملی در اصفهان (با تکیه بر اسناد منتشرنشدۀ مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی)

هدف: این پژوهش با تکیه بر اسناد، انتخابات دورۀ پنجم مجلس شورای ملی در حوزۀ انتخابیۀ اصفهان را بررسی می‌کند و با تبیین نقش گروه‌های ذی‌نفوذ سیاسی در مبارزات انتخاباتی، تحلیلی آماری از روند شمارش آرا و نتیجۀ نهایی انتخابات به‌دست می‌دهد. روش/ رویکرد پژوهش: تحقیق حاضر با رویکرد توصیفی-تحلیلی و تلفیقی از دو روش کیفی و کمی مبتنی‌بر منابع اسنادی، مطبوعاتی و کتاب‌خانه‌ای انجام شده‌است. یافته‌ها و نتیجه‌گیری: انتخابات دورۀ پنجم مجلس شورای ملی در حوزۀ انتخابیۀ اصفهان بسیار رقابتی و تنگاتنگ بود. حضور رضاخان سردارسپه به‌عنوان داوطلب نمایندگی در چندین حوزۀ انتخابیه ازجمله در اصفهان که بیشتر با هدف نمایش قدرت انجام می‌شد تا رسیدن به کرسی نمایندگی مجلس به تنش سیاسی بین هواداران رضاخان و عوامل لشکر جنوب از یک‌سو و حلقۀ علمای اصفهان در سوی دیگر منجرشد. یافته‌های این تحقیق هم‌چنین موید نوعی تضاد تعیین‌کننده بین رای توده‌های روستایی با جمعیت شهری است. رای شهر اصفهان به کاندیداهای موردحمایت آقانورالله نجفی تمایل داشت و رای روستاها که در دست ملاکان بود عمدتاً به سبد نامزدهای دیگری ریخته شد. درپایان، اگرچه نتیجۀ تجمیعی رای شهر و توابع به شکست ائتلاف علما انجامید، ولی تحلیل نتایج این انتخابات نشان می‌دهد که روحانیون در صندوق شهر، نه‌تنها از سایر کاندیداها بلکه حتی از خود رضاخان نیز بیشتر رای کسب کرده‌اند.

Parliamentary Election of 1923 in Isfahan Constituency

Purpose: This paper discloses the role of the influential political groups in the election campaign. It also provides a statistical analysis of the votes. Methodology and Research Design: Archival records and library materials were consulted for gathering data. Findings and Conclusion: The competition was very close in Isfahan.  The candidacy of Reza Khan, then Reza Shah Pahlavi (19251941) in several electorates including Isfahan was more to manifest his power than to win a seat. That led to political tension between his local supporters and the agents of the socalled South Division military forces on one hand,  and the circles of Isfahan religious leaders the Ulamaa on the other hand. Vote counts revealed that urban areas voted in favor of the Ulama, headed by hugely influential Aqa Nourollah Najafi. Rural voters were cast for candidates favored by landlords. Although the coalition of the Ulama was defeated, our analysis of numbers shows that they received the support of urban voters.