مجاهدان مشروطه‌خواه آذربایجان در سالهای جنگ جهانی اول (1333-1337ق)

هدف: ماهیت و عملکرد مجاهدان مشروطه‌خواه در تحولات شمال غرب کشور طی سال‌های جنگ جهانی اول بررسی شده استروش/ رویکرد پژوهش: داده ها از منابع  کتاب‌خانه‌ای گردآوری و تحلیل شده‌است.یافته‌ها و نتیجه‌گیری:   مجاهدان با آغاز جنگ جهانی اول از عثمانی به آذربایجان  بازگشتند. آنها اهداف مختلفی دنبال کردند و عملکردهای مختلف از خود نشان دادند. به‌لحاظ ماهیت و عملکرد، مجاهدان به دو طیف وطن‌پرستان و عُمّال عثمانی تعلق داشتند. عمال عثمانی در عقیده و  یغماگری قوای عثمانی را همراهی می‌کردند. ایشان نه‌تنها از رسالت آزادی‌خواهانۀ خود و از اصول و ارزش‌های مشروطه عدول کردند، بلکه دوشادوش قوای عثمانی به غارت‌گری و تعدی پرداختند.

Typology of The constitutional mujahidin of Azerbaijan during world warI(19141918)

Purpose: This study was conducted to investigate the political views and actions of Mojahedin who fought in the aftermath of the  1906 Constitutional Revolution during the years of World War I. Method and Research Design: This research is based on data collected from library resources Findings and conclusion: Mojahedin acted differently and pursued different goals with the outbreak of World War I when returned from the Ottoman territory to Azerbaijan. They were divided into two groups. One group remained loyal to Iran of patriots and its territorial integrity, while the other performed as  Ottoman operatives. The leaders of the latter included two groups associated with the Ottoman forces in both ideological and committed plundering in Azarbaijan. They not only abandoned their freedomseeking mission but also along with the Ottoman forces, plundered and violated constitutional principles and values.