بررسی مناقشات عبدالحسین دهدشتی و کمپانی نفت جنوب (مطالعۀ موردی؛ اراضی قیر لارستان 1307-1301ش)

هدف: اختلافات عبدالحسین ده‌دشتی از علما و تجار مشهور با کمپانی نفت جنوب، بر سر مالکیت اراضی قیر لارستان واقع در شوشتر، و اقدامات دو طرف برای اثبات حقانیت و مالکیت خویش بر اراضی مذکور، و پیشنهادها و راهکارهای ده‌دشتی برای جلوگیری از سوءاستفادۀ کمپانی از منافع نفتی در فاصلۀ سال‌های 1301-1307ش است. روش/رویکرد پژوهش: داده‌ها از اسناد آرشیوی و مدارک تاریخی  گردآوری شده‌است. یافته ها و نتیجه ‌گیری:  قرارداد دارسی و کمپانی نفت جنوب با بختیاری ها منجر به نادیده گرفتن حق مالکیت سادات قیری شوشتر بر اراضی قیر لارستان گردید. این اراضی در ابتدا به کمپانی نفت جنوب اجاره داده شده بود، اما اهمیت اقتصادی آن سبب گردید تا کمپانی نفت جنوب مدعی مالکیت بر آنها شود و حق تملک سادات قیری را نادیده بگیرد. سادات قیری با انتخاب عبدالحسین دهدشتی به عنوان وکیل خویش موفق شدند مالکیت خود را بر آن زمین ها اثبات و منافع اقتصادی سیاسی کمپانی نفت جنوب را متزلزل کنند. به پیشنهاد و پیگیری وکیل سادات قیری «مدیریت اداری و حسابرسی نفت» در خوزستان تشکیل و  سودجویی های درباریان و افراد متنفذ، از منابع نفت، متوقف و محدود گردید.

Abdolhossein Dehdashti and the South Oil CompanyDispute on Larestan Landslide Lands (19221928)

Purpose: The present study reports the dispute between Abdolhossein Dehdashti, a prominent Iranian scholar and merchant and the AngloPersian Oil Company  regarding the ownership of the Larestan bitumen land in Shooshtar between 19221928. The paper reports the efforts of the both parties to prove their rightful ownership of the land. /. Method and Research Design: This research is based on archival documents library resources.  Findings and Conclusion: The D’Arcy contract and the South Oil Company with the Bakhtiari people led to the disregard of the ownership of Sadat Qahiri, a resident of Shushtar, Khuzistan, on the Larestan bitumen lands. Although the land was initially leased to the South Oil Company, its economic importance led the South Oil Company to claim ownership of the land and disregard Sadat Qahiri’s right of ownership. By choosing Abdolhossein Dehdashti as their lawyer, Sadat Qahiri succeeded in proving his ownership of the mentioned lands and undermining the economicpolitical interests of the Southern Oil Company. In addition, based on the proposal and followup of Sadat Qahiri ’s lawyer, Oil Management and Auditing was formed in Khuzistan, as a result of which the profiteering of courtiers and influential people from oil resources was stopped and limited.