احیای آداب سندپردازی صفوی در دورۀ جانشینان نادرشاه (1160-1210ق)

هدف: تبیین احیای سنت‌ها و آداب سندپردازی صفوی در فرمان‌های صادرشده ازسوی جانشینان نادرشاه به‌عنوان یکی از موارد واکنش آنان به مقابلۀ نادرشاه با یادمان‌های صفوی. روش/ رویکرد پژوهش: داده‌ها از اسناد آرشیوی و منابع کتابخانه‌ای استخراج شده‌است. یافته‌ها و نتیجه‌گیری: نادرشاه افشار همواره در طول دوران قدرت خود با مشکل خاطرۀ مشروعیت خاندان صفوی مواجه بود و به‌طرق گوناگون می‌کوشید تا با این خاطره مقابله کند. به این منظور، او آداب و سنن اداری صفوی را کم‌اثر و محو کرد. اما جانشینان او تلاش کردند تا برای همراه‌ساختن افکار عمومی با  خود، شعار بازگشت به الگوهای صفوی را سردهند. جنبه‌ای از این بازگشت را در سنت‌های تولید اسناد دیوانی می‌توان مشاهده کرد. فرمان‌های این جانشینان دربردارندۀ عناصر و الگوهای سندپردازی صفوی اعم از ممتازنویسی، تکرار سجع مُهرهای صفوی، احیای سنّت تولید نشان و بزرگداشت یاد و نام شاهان صفوی در متن اسناد است.

Revival of Safavid style of official records production by the successors of NadirShah Afshar (17471796)

Purpose: NadirShah banned official decrees to follow Safavid style. However, his successors revived the style. This paper discusses the reasons for that revival.   Method and Research Design: Archival records and library materials were examined to collect data.   Findings and Conclusion: NadirShah faced with the memory of Safavids legitimacy throughout his reign. He took certain measures to wipe it away, including eliminating administrative traditions. In spite of that, his successors tried to revive Safavid tradition in order to gain the support of the public in their policies. One aspect of that was the revival of Safavid’s court traditions in preparing official decrees. The decrees issued by them contain elements and models of Safavids such as headers and design, the wording on seals, the tradition of Neshan, and paying respect to Safavid kings.