نقش مهندس آلبرت کاستگرخان در توسعۀ ایران دورۀ قاجار

هدف: دولت قاجار، تنها راه برون‌رفت از اوضاع نابه‌سامان کشور را نوسازی بخش‌های مختلف کشور، به‌ویژه در حوزۀ اقتصادی و وضع قوانین جدید در راستای عملی‌شدن این اهداف می‌دانست. راه‌سازی، به‌عنوان پایه و اساس چرخۀ صنعتی‌شدن، و تولید و فروش، به‌عنوان یکی از شاخص‌های توسعه، مدنظر اندیشه‌گران و سیاست‌مداران قاجاری قرار داشت؛ بنابراین، نیاز به تخصص مهندسان اروپایی، استخدام آلبرت کاستگرخان از اتریش را برای استفاده در بخش راه شوسه و راه‌آهن به‌دنبال داشت. بررسی برنامه‌ها و اقدامات کاستگرخان، مهندس اتریشی در توسعۀ خطوط ارتباطی در ایران دورۀ قاجار هدف این مقاله است. روش / رویکرد پژوهش: این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوا و براساس تحلیل اسناد و مدارک آرشیوی انجام شده‌است. یافته‌ها و نتیجه‌گیری: در جریان مذاکرات نمایندگان ایران در اروپا، در فاصلۀ سال‌های 1270-1280ق/ 1853-1863م مذاکراتی با گروهی از مهندسان جاده‌سازی و راه‌آهن‌سازی انجام شد تا از آن‌ها به‌عنوان پیشرو در مهندسی فنی استفاده شود. درنتیجه مسیو آلبرت کاستگر از اتریش و بارون دونرمان از فرانسه استخدام و راهی ایران شدند. آلبرت کاستگر با سفر به نقاط گوناگون ایران و جمع‌آوری اطلاعاتی مهم، سیاست‌های کلی راه‌سازی دولت ایران را ترسیم کرد و در اختیار دولت قاجار قرار داد. می‌توان او را پایه‌گذار مهندسی راه در ایران دانست. کاستگرخان راه‌های شوسۀ تهران -کرمانشاه، تهران- آمل و مشهد -قوچان را ساخت و طرح‌های راه‌آهن و سدسازی‌های گوناگونی به دولت ناصرالدین‌شاه پیشنهاد داد. اقدامات کاستگرخان  ناکام ماند و وقتی او ایران را ترک می‌کرد، جاده‌های کشور وضعیت مناسبتری نداشت. نظام سیاسی کهنۀ ایران، مشکلات امنیتی از جانب روسیه و انگلستان و قدرت‌های داخلی، اقتصاد دولتی، و فساد دیوانی از عوامل این ناکامی بود.

The role of engineer Albert GasteigerKhan in developingin Iran during the Qajar period

Purpose: This paper reports the work of Austrian Albert Gasteiger, who came to Iran in mid 19th century to help with the development of roads. Method and Research Design: Archival documents are examined to collect data for this paper. Findings and Conclusion: The Qajarid government viewed construction of roads essential for further the development of the nation. Following lengthy negotiations with the Iranian diplomatic delegation in Europe, Albert Gasteiger, an Austrian civil engineer, and Baron Donnermann from France were recruited to draft plans for construction roads and railroads in Iran. Albert Gasteiger traveled to   Iran and visited different parts of the country. He drafted general policies for the Iranian government oversaw the construction of TehranKermanshah, TehranAmol, and Mashhad Quchan roads. Also, he proposed the construction of a number of railway and dams project to  NasseralDin Shah. However, inefficiency of the political system, corruption,  local influences, and insecurity caused by Russian and British interference led to the failure of the government to implement the palns fully.