عصیان زبردست‌خان چاپش‌لو در اواخر دورۀ قاجار در شمال خراسان: علل و پیامدها

هدف: علل داخلی و خارجی طغیان زبردست‌خان چاپش‌لو از خان‌های درگز را در سال‌های پایانی دهۀ 1290ش بررسی می‌کند و تبعات آن را از زوایای سیاسی، نظامی، اجتماعی و اقتصادی وامی‌کاود. روش/ رویکرد پژوهش: داده‌ها عمدتاً با تکیه بر اسناد مراکز آرشیوی، و منابع کتابخانه‌ای گردآوری شده‌است. یافته‌ها و نتیجه‌گیری: بی‌ثباتی سیاسی و فقدان حکومت مرکزی مقتدر و بافت فرهنگی و ساخت اجتماعی اقتصادی منطقۀ درگز عوامل داخلی و تکاپوهای پنهانی انگلیسی‌ها و حمایت تلویحی شوروی عناصر خارجی طغیان بودند پیامدهای این شورش عبارت بود از چالش دیپلماتیک دولت ایران با شوروی برای استرداد زبردست‌خان، تشدیدِ ناامنی و وحشت‌زدگی اهالی منطقه و بروز شکاف اجتماعی و آسیب به اموال و عایدات دولتی و دارایی‌های خصوصی.

The rebellion of Zabardastkhan Chapeshlu’s in North of Khorasan: Reasons and Consequences

Purpose: Reports the insurgency of Zabardastkhan Khan Chapeshlu, a tribal chief from Dargaz in northeast Iran in th elater years of 1920s. The paper explores domestic and foreign forces behind the revolt, also discusses its political, military, social, and economic consequences Method and research design: Data mainly obtained from archival records and library resources. Findings and conclusion:  Political instability, the lack of a strong central government, in addition to cultural and socioeconomic conditions of the region paved the wasy for the insugencey.  British covert activities and implicit support by Soviet Union encourages the revolt. Consequences included a diplomatic chllege with the Soviets for extradition of the Khan, intensifies insecurity in the region and a terrified population, social disorder, and damage to public and private assets.