گردش کار اداری بین محاکم عرف و شرع در آستانۀ مشروطیت، براساس بایگانی دیوان عدلیۀ اعظم (1322ق)

هدف: در پژوهش حاضر با استناد به دو مجموعه از اسناد بایگانی دیوان عدلیۀ اعظم (از حدود سال‌های 1322ق) روابط این دو حوزه حقوقی و قضایی(عرف و شرع) مستندسازی و تبیین می‌شود و در پی پاسخگوئی بدین پرسش است که آیا فرایند اصلاحات در عدلیه، روابط بین دو حوزۀ حقوقی و قضاییِ شرع و عرف را دگرگون کرد یا تاثیرگذاری آن بیشتر در حوزۀ حقوق عمومی کشور باقی ماند؟ روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش با روش مطالعۀ تاریخی دو حوزه قضاییِ سدۀ سیزده قمری (شرع و عرف) و تحلیل اوراق اداری و اسناد آرشیوی انجام شده‌است. یافته ها و نتیجه گیری: براساس داده‌های موجود، می‌توان گفت که به‌دلیلِ بعضی تغییرات در آموزه‌ها و مقررات حقوقی وضع‌شده ازسوی حکومت، محدودیت‌هایی بر حدود اختیارات محاکم شرع ایجاد شد؛ ولی ساختار و مجموعه‌امتیازات این محاکم تا آستانۀ مشروطیت پابرجا ماند.

The Workflow between the urf Courts and Shari’a Courts in the Recent Qajar Period, Based on the Archives of the Divan Adliyee Azam (1904)

Purpose: In the present study, based on the two collections of archival documents of the Adliyee Azam(around 1322 AH), the relations between the two organizations are documented and remapped. The question is that the process of reforming justice has changed the relations between the two legal and judicial sections. Or more in public law? Methodology and Research Design: This research has been conducted with the historical study method of two judicial institutions in the thirteenth century and the analysis of administrative papers and archival documents. Findings and Conclusion: According to available data, it can be said that despite changes in the legal doctrines and regulations imposed by the government, restrictions were imposed on the limits of the powers of the Shari’a courts, but the structure and the set of privileges remained until the Constitutional Faith.