محتوا و شکل نکاح‌نامه‌های دورۀ ناصری (12651313ق)

هدف: شناسایی وضعیت اجتماعی و اقتصادی زوجین در نیمۀ دوم قرن سیزدهم در ایران براساس محتوا و شکل نکاح‌نامه‌ها. روش/ رویکرد پژوهش: در این پژوهش پس‌از استنساخ و بازخوانی اسناد نکاح‌نامه‌های موجود در آرشیو سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران، اطلاعات مربوط به محتوای تاریخی نکاح‌نامه‌ها ازجمله پایگاه اجتماعی زوج و زوجه و مشخصات ساختار سندی نکاح‌نامه‌ها دسته‌بندی شد. یافته‌ها و نتیجه‌گیری: منزلت اجتماعی و پایگاه اقتصادی زوجین بر قطع، ظاهر، و محتوای عقدنامه‌ها تاثیر داشته‌است. میزان مهریه بسته به شان اقتصادی زوجین متغیر بوده‌است. در نکاح‌نامه‌های مناطق روستایی و عشایری مهریه به‌جای پول بیشتر باغ، آب نهر، زمین زراعی، و گوسفند است. در نکاح‌نامه‌های مربوط به اهالی شهر علاوه‌بر پول رایج، طلای خالص غیرمسکوک صیرفی، نقره، کنیز و غلام، و خانه در میان اقلام مهریه دیده می‌شود. بیشتر ازدواج‌ها بین خانواده‌هایی با شغل و منصب مشابه و یا نزدیک به‌هم، و در محدودۀ جغرافیایی یکسان و مجاور انجام می‌شده‌است.

Iranian Marriage Contracts of the 19th Century

Purpose: This paper aims to the explorer social and economic status of the brides and grooms in the indicated time period, based on the content and the form of marriage contracts. Method and Research Design: Data extracted from marriage contracts held at the National Archives of Iran was categorized and added into tables. Inferences were made based on such data. Findings and Conclusion: Social status of the couple had influence on the size, appearance and the content of the contracts. Mahriyyeh (=the sum of money, property, or valuable items that the bridegroom undertakes to pay the bride) varied, largely based on the economic and social status of the two sides. In the rural and tribal areas Mahriyyeh often included orchard, farmland, the share of irrigation water rights and sheep. In the urban areas, in addition to money, it consisted of gold, silver, slaves, and property. Marriage often took place among relatives with similar occupations or public positions and in close vicinities.