بررسی تاثیر نور بر ثبات رنگی مُعَصْفَر (فام زرد) استفاده‌شده در مرمت نسخ خطی (براساس دستورالعمل‌های رنگرزی کاغذ در متون تاریخی)

هدف: هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر نور بر ثبات رنگی فام زرد گرفته‌شده از رنگینۀ گیاهی مُعَصْفَر (گلرنگ) براساس دستورالعمل‌های ساخت رنگ در متون تاریخی ایرانی و شناسایی معایب و مزایای احتمالی استفاده از این رنگینه در رنگرزی کاغذهای مورداستفاده در مرمت نسخ خطی است. روش/ رویکرد پژوهش: شیوۀ این پژوهش کمی، و تلفیقی از روش میدانی و تحلیلی است و برای جمع‌آوری اطلاعات از منابع کتابخانه‌ای و میدانی استفاده شده‌است. رنگ زرد براساس دستورالعمل‌های موجود در متون تاریخی کهن ساخته شد. کاغذ مرمتی و واتمنِ منتخب با معصفر رنگرزی و خشک شدند. پیرسازی براساس استاندارد ملی ایران به شمارۀ 20283 در محفظۀ زنون انجام شد. بعداز پیرسازی، شدت رنگ با دستگاه رنگ‌سنج، و میزان تخریب سلولز با دستگاه‌های ftir، ph متر و سنجش مقاومت کششی، اندازه‌گیری و با مقدار قبل‌از پیرسازی مقایسه شد. یافته‌ها و نتیجه‌گیری: آزمایش‌های انجام‌شده نشان داد که کاغذ واتمن به‌دلیل نداشتن افزودنی، پایداری بیشتری از دو نوع کاغذ دیگر دارد. همچنین نمونه‌کاغذهای رنگ‌شده با دستورالعمل قراردادی از نمونه کاغذهای رنگ‌شده با دستورالعمل تاریخی تغییرات بیشتری در پارامترهای رنگی داشتند. نمونه‌کاغذهای رنگ‌شده با هر دو دستورالعمل تخریب شدند، ولی میزان تخریب بسیار ناچیز بود و می‌توان از آن صرف‌نظر کرد.