شناسایی مواد و رنگدانه های به کار رفته در تابلوی رنگ روغن دوره قاجار (منسوب به ابوالقاسم اصفهانی

هدف: بررسی رنگ و مواد تابلوی رنگ‌روغن، اثرِ ابوالقاسم اصفهانی، و پاسخ به این دو پرسش 1. تکنیک و مواد به‌کاررفته در تکیه‌گاه، بستر، رنگ، بست، و لایۀ محافظ این تابلو چیست؟ و 2. آیا مواد شناسایی‌شده در این نقاشی، با مواد به‌کاررفته در سایر نقاشی‌های سه‌پایه‌ای دورۀ قاجار مطابقت دارد؟ روش: روش پژوهش توصیفی است. با استفاده از روش‌های مکمل، مواد و رنگ‌دانه‌های آلی و معدنیِ به‌کاررفته در تابلو شناسایی شد. از دستگاه[1]ftir مدل tensor 27 ساخت شرکت bruker آلمان با عدد موجی cm14000 _400 در محدودۀ mid ir، دستگاه xrf پرتابل مدل s1 tracer ساخت شرکت bruker آلمان، دستگاه sem–eds مدل mira3 tescan ساخت جمهوری چک و دستگاه plm مدل bk-pol ساخت شرکت jenuse ژاپن استفاده شد. یافته‌ها و نتیجه‌گیری: این اثر دارای چهار لایۀ تکیه‌گاه، بستر، رنگ، و ورنی است. الیاف تکیه‌گاه پنبه است و لایۀ بستر، ترکیبی از گچ و رنگ‌دانه‌های حاوی سرب (سرنج و سفیدسرب) است. مواد و رنگ‌های به کار رفته مشابه همان موادی است که مطالعات پیشین نشان داده در سایر تابلوهای قاجار استفاده شده است. از کربنات کلسیم و اخرا برای ترمیم تابلو استفاده شده است. در تمامی طیف‌ها گچ مشاهده ‌شد. ضعف تکنیکی در بسترسازی مشهود است. اغلب هنرمندان سبک قهوه‌خانه‌ای خودآموخته بودند‌؛ درنتیجه از مواد سازگار برای ساخت بستر مناسب، اطلاع چندانی نداشتند و همین عامل باعث تخریب بستر این نوع آثار در گذر زمان شده‌است.