بررسی حقوق مالی و اقتصادی زن در پرتو تحولات اجتماعی: رویکردی نوین به نظام استقلال و اشتراک اموال در بستر خانواده ایرانی

نظام مالی زوجین و نحوه مدیریت و پرداختن به آن یکی از مسائل مطرح در حوزه ی خانواده است که قبول یا رد نوع سیستم حاکم بر این موضوع در نتیجه و عملکرد آن تاثیر به سزایی دارد و در صورت انتخاب نادرست یا اجرای ناکارآمد، اثرات بسیار مخربی را برای جامعه و خانواده به همراه خواهد داشت. از جمله نظام‌های موجود برای مباحث مالی زوجین در سراسر دنیا، نظام استقلال و اشتراک اموال است. ایران به عنوان کشوری که قوانین حوزه حقوق خانواده‌اش منبعث از فقه و شریعت است رویکرد ویژه‌ای در این زمینه دارد. انتخاب نظام استقلال با مسئولیت و تعهد کامل مالی مرد و عدم مسئولیت مالی برای زن ویژگی خاص نظام مالی خانواده در قوانین ایران است. این پژوهش با استفاده از روش کتابخانه‌ای و اسنادی، ابتدا به مطالعه مصادیق فقهی و قانونی موجود برای مفاهیم نفقه، مهریه، جهیزیه، اجرت المثل، اجرت الرضاع، نحله و درآمد ناشی از کار مستقل زنان به عنوان مهم‌ترین حقوق و وظایف مالی در بستر خانواده پرداخته و نظام مالی حاکم بر حقوق خانواده در ایران را نیز مورد بررسی قرار داده است. سپس با مطالعه و بررسی فرصت‌ها و محدودیت‌هایی که هر یک از نظام‌های استقلال و اشتراک اموال می‌تواند برای بستر خانواده در جامعه ایرانی به وجود بیاورد، پیشنهاد نظام مالی جایگزین و راه‌حل‌هایی اجرایی در سطح سیاست‌گذاری و قانونگذاری را ارائه کرده است.

the financial and economic rights of women in the light of social changes: a new approach to separation and common property marital system within the iranian family

the financial system and its management are critical issues within family dynamics. the choice of a financial system significantly impacts its outcomes and performance. a poorly chosen or inefficiently implemented system can have detrimental effects on both society and the family. globally, one common financial model for couples is the system of separation and common property. iran, with its legal framework rooted in jurisprudence and sharia, has a distinct approach to family finance. the iranian system traditionally emphasizes male financial responsibility and female financial dependence. this research, employing a library and document-based methodology, explores the jurisprudential and legal foundations of alimony, dowry, gratuity, and women’s independent income—key financial rights and obligations within iranian families. it examines the existing financial system governing family rights in iran. by analyzing the potential benefits and drawbacks of both separation and common property regimes in the iranian context, the research proposes an alternative financial model and suggests legal policy solutions.