تغییرات ساختار سنی و ظهور پنجره ی جمعیتی در ایران: پیامدهای اقتصادی و الزامات سیاستی

سیاست??ها و برنامه?های جمعیتی در ایران بیشتر بر پویایی رشد و حجم جمعیت متمرکز بوده و کمتر به ساختارهای سنی جمعیت، تغییرات و پیامدهای آن توجه شده است. این در حالی است که کاهش سریع باروری در دو دهه ی اخیر منجر به تغییرات بنیادی در ساختار سنی جمعیت شده است. در بستر این تغییرات، فازی از تحولات جمعیتی در ایران آغاز شده است کهپنجره ی جمعیتی نامیده می?شود. پنجره ی جمعیتی وضعیتی موقت در ساختار جمعیتی ایران است که در سال 1385 باز شده و برای حدود چهار دهه طول می?کشد. در این دوران، نسبت جمعیت در سنین فعالیت به حداکثر خود می‎رسد و نسبت?های وابستگی سنی کاهش می?یابد و در نتیجه فرصت طلایی و منحصربه فردی فراروی توسعه ی اقتصادی فراهم می?شود. البته این وضعیت به?صورت اتوماتیک و خودبه خود عمل نمی?کند و بهره?برداری از آن نیازمند بسترهای اقتصادی، اجتماعی، سیاستی و نهادی مناسب است.این مقاله به بررسی تغییرات ساختار سنی و ظهور پدیده ی پنجره ی جمعیتی و پیامدهای اقتصادی آن در ایران می?پردازد. در این راستا، ابتدا مروری کوتاه بر گذار جمعیتی ایران خواهد داشت، سپس تغییرات اخیر و آینده ی ساختار سنی جمعیت بررسی خواهد شد. در ادامه به بررسی پنجره ی جمعیتی ایران، زمان بندی و طول مدت آن و ارتباط آن با رشد اقتصادی می?پردازد. در نهایت یک سری پیشنهادات و الزامات سیاستی برای بهره?برداری از این فرصت جمعیتی مطرح خواهد شد.