ترویج خواندن به‌ مثابه ایدئولوژی: بازتولید مناسبات سلطه در نشست‌های کتابخوان نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور

هدف: مقصود پژوهش حاضر شناسایی سویه‌های ایدئولوژیک «ترویج خواندن» و مطالعه نحوه برساخت گفتمانی - ایدئولوژیکی سوژگی و کردار در «نشست‌های کتابخوان» است.روش پژوهش: روش پژوهش تحلیل گفتمان است. داده‌های پژوهش از 21 متن مرتبط با ترویج خواندن در «نشست‌های کتابخوان» که به ‌طور هدفمند نمونه‌گیری شدند، استخراج شد. تحلیل داده‌ها به‌ واسطه ابزارهای تحلیل متن و فرامتن رویکرد فرکلاف، در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین، در نرم‌افزار مکس‌کیودا 2 انجام شد.یافته‌ها: سوژه «ارائه‌دهنده» در شناسایی و دستیابی به اطلاعات تواناست، راه درمان و پیشگیری بیماری‌ها را می‌شناسد، نوع بیماری و اطلاعات مورد نیاز برای درمان و پیشگیری سوژه «مخاطب» را می‌شناسد. در مقابل، سوژه «مخاطب» بیمار بالقوه یا بالفعلی است که نیازمند درمان یا پیشگیری با اطلاعات است، توان شناسایی اطلاعات، نوع بیماری خود و اطلاعات مورد نیاز برای درمان و پیشگیری را ندارد. در نتیجه به ‌کارگیری گونه «ارائه»، سوژه «ارائه‌دهنده» در جایگاهی بالاتر از سوژه «مخاطب» قرار دارد، بر جریان سخن و نوبت‌گیری‌ها تسلط دارد، در بیشتر مواقع متکلم است و اطلاعات را به سوژه «مخاطب» منتقل و معرفی می‌کند. در مقابل، سوژه «مخاطب» در جایگاهی پایین‌تر از سوژه «ارائه‌دهنده» قرار دارد، کنترل زیادی بر جریان سخن و نوبت‌گیری‌ها ندارد، در بیشتر مواقع شنونده است و با دریافت اطلاعات بیماری‌اش بهبود یافته یا مصون می‌شود.نتیجه‌گیری: ایدئولوژی «ترویج خواندن» زمینه انتقال دژ اطلاعات به سوژه «مخاطب»، کنترل خوراک اطلاعاتی وی و سلطه سوژه «ارائه‌دهنده» بر سوژه «مخاطب» را فراهم می‌کند، علت نابسامانی به نبود اطلاعات تقلیل پیدا کرده و مناسبات سلطه موجود در نظام اجتماعی، جلوه‌ای طبیعی به‌ خود می‌گیرد.

reading promotion as ideology: the reproduction of power relations in book reading meetings by the iran public libraries foundation

objective: this study aims to identify the ideological dimensions of reading promotion and to explore how subjectivity and practice are discursively and ideologically constructed in the book reading meetings.methodology: the research method is discourse analysis. the data were extracted from 21 texts related to reading promotion in the book reading meetings, which were purposively sampled. data analysis was conducted in maxqda 2020, using fairclough’s tools for text and metatext analysis, in three levels: description, interpretation, and explanation.findings: the presenter subject is capable of identifying and accessing information, knows the methods to treat and prevent illness, and is familiar with the type of illness and the information required for the treatment and prevention of the audience subject. in contrast, the audience subject which is a potential or actual patient in need of treatment or prevention through information lacks the ability to identify relevant information, the nature of their illness, and the necessary information for treatment and prevention. as a result of the application of the presentation genre, the presenter subject positions themselves at a higher level than the audience subject, has control over the meeting process, and manages the flow of speech and turn-taking. the presenter subject is predominantly the speaker and conveys and introduces information to the audience subject. on the other hand, the audience subject occupies a lower position relative to the presenter subject, has limited control over the meeting process, is mostly a listener, and improves or gains immunity by receiving information about their illness.conclusion: through the ideology of reading promotion, the content of reading materials is represented as information, whereas, in reality, the content of reading materials can contain both information and disinformation. the presenter subject is represented as the sole source of information, and the audience subject lacks this information; consequently, the presenter subject exerts dominance over the audience subject. the historical possibilities of the audience subject are disregarded. the possibility of critical engagement for the audience subject is rendered impossible. the transmission of disinformation, control of information, and manipulation of the audience subject’s thoughts for the reproduction of social relations based on domination are facilitated. the social cause of what is represented as a person’s illness is concealed. although acquiring information cannot significantly affect what is represented as the person’s illness, it is portrayed as if the lack of information is the cause, and that receiving information will treat and prevent the illness.