شناسایی مولفه‌های تحول دیجیتال کتابخانه‌های دانشگاهی با استفاده از روش فراترکیب

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر شناسایی مولفه‌ها و ابعاد تحول دیجیتال کتابخانه‌های دانشگاهی است.روش‌شناسی: رویکرد پژوهش حاضر کیفی است و از روش هفت مرحله‌ای فراترکیب سندلوسکی و باروسو (2007) استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه آثار علمی مرتبط با مبانی و ابعاد تحول دیجیتال کتابخانه‌های دانشگاهی مشتمل بر اثر بازیابی شده از 12 پایگاه اطلاعات علمی در بازه زمانی 2004 تا 2022 میلادی (مصادف با 1383 تا 1401) است که از این میان با انجام فرایند غربالگری، 32 اثر به منظور بررسی و تحلیل بیشتر انتخاب شدند.یافته‌ها: در مجموع تعداد 7 مقوله اصلی و 24 مفهوم شامل فرهنگ دیجیتال (نگرش دیجیتالی، کاربرمحوری، چابکی، مشارکت و همکاری، خلاقیت و نوآوری، یادگیری مهارت‌های دیجیتالی کارکنان)، کتابدار دیجیتال (شایستگی فردی، شایستگی دانشی، شایستگی ارتباطی، شایستگی مهارتی)، مدیر دیجیتال (شایستگی فردی، شایستگی دانشی، شایستگی مهارتی)، خدمات و منابع دیجیتال (سازماندهی مجدد و مطلوب منابع کتابخانه، ارائه خدمات دیجیتالی به کاربران، ارائه خدمات دیجیتالی به دانشگاه)، فناوری‌های دیجیتالی (زیرساخت دیجیتالی، آمادگی فناورانه، استفاده از فناوری‌های دیجیتالی)، حمایت و همکاری نهادهای بالادستی و دانشگاه (جهت تامین نیروی انسانی، جهت تامین منابع و تجهیزات فناورانه، جهت سیاست‌گذاری کلان) و فرایند کاری و توسعه استراتژی دیجیتال (دیجیتال‌سازی فرایندها و توسعه استراتژی دیجیتال کتابخانه) مشخص شدند.نتیجه‌گیری: این پژوهش نخستین پژوهش در داخل و خارج از ایران است که به طور جامع، مولفه‌های تحول دیجیتال کتابخانه‌های دانشگاهی را ارائه کرده است. نتایج این پژوهش می‌تواند راهنمای خوبی برای درک آسان از عوامل موثر و الزامات تحول دیجیتال کتابخانه‌های دانشگاهی و اهمیت درک آن برای مدیران و کتابداران باشد.

identifying the components of the digital transformation of university libraries using meta-synthesis method

objective: digital transformation is a relatively new concept in the university library environment and has become one of the key concepts of success and sustainability for university libraries in the competitive information environment. based on the reviews conducted on the subject literature, no research was found that could present the construction requirements and the factors affecting the digital transformation of university libraries. therefore, the purpose of the current research was to identify the components of the digital transformation of university libraries.methodology: the approach of this research was qualitative and the sandelowski and barroso’s seven-step meta-synthesis method (2007) has been used. the statistical population of the research includes all the scientific publications related to the foundations and dimensions of the digital transformation of university libraries, counting the scientific publications retrieved from 12 scientific databases in the period from 2004 to 2022 (corresponding to the solar hijri years of 1383 to 1401), which is based on the critical appraisals skills programme (casp) and screening process.findings: therefore, 32 works were selected for further review and analysis. in this research, first, a separate code was considered for all the factors extracted from the selected publications, and then considering the concept of each of the codes, they were categorized in a similar concept. in this way, the concepts of the research were determined. based on the analysis done with the help of content analysis method, there are a total of 7 main categories and 24 concepts, including digital culture (digital attitude, user-oriented, agility, participation and cooperation, creativity and innovation, learning digital skills of employees), digital librarian (individual competence, knowledge competence, communication competence, skill competence), digital manager (individual competence, knowledge competence, skill competence), digital services and resources (optimally reorganizing library resources, providing digital services to users, providing digital services to the organization mother), digital technologies (digital infrastructure, technological readiness, use digital technologies), support and cooperation of upstream institutions and the mother organization (to provide human resources, to provide technological resources and equipment, to make macro policies), and work process and development of digital strategy (digitalization of processes and development of library digital strategy).conclusion: the discussion of the digital transformation of organizations, including the digital transformation of university libraries, is complex, and managers and librarians cannot be expected to be familiar with these concepts without training or study and be able to move in the right direction towards the digital transformation of libraries. this research is the first research inside and outside of iran that identified the components of the digital transformation of university libraries. the results of this research can be a good guide for an easy understanding of the effective factors and requirements of digital transformation of libraries and the importance of understanding it for managers and librarians.