ممجموعه‌داده روابط انسانی و بسترسازی برای مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن

هدف: هدف از این پژوهش، استخراج انواع رابطه‌های انسانی، شرایط آن و توصیه‌های ناظر به آن در قرآن به‌ عنوان منبع دستورات الهی است.روش: در پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی آیات قرآن یک به یک بررسی شده و با کمک چند مجموعه تفسیری معاصر، آیاتی که حاوی روابط دوسویه انسانی بوده، استخراج و در فایل اکسل به عنوان یک ردیف ثبت شده است؛ همچنین ویژگی‌های اساسی این روابط مانند طرف اول و طرف دوم، نوع، توصیه‌های قرآنی در این نوع و حوزه اساسی با شش عنوان (اعتقادی، اجتماعی، خانوادگی، اقتصادی، سیاسی و علمی)، برای هر رابطه تعیین شده است. در نتیجه تمام آیات حاوی روابط انسانی احصاء شده و ده ویژگی برای این آیات مشخص شده است.یافته: در نهایت مجموعه ‌داده‌ای ارائه شد که حاوی 2295 آیه از کل آیات قرآن کریم و 3586 رابطه انسانی است. پژوهشگرانی که از جنبه‌های گوناگون حقوقی، اخلاقی، سیاسی، اقتصادی، تربیتی و موارد دیگر می‌خواهند در قرآن پژوهش کنند، با استفاده از این مجموعه‌داده به تمام آیات مورد نظر خود دست خواهند یافت. در این مقاله این مجموعه‌داده –آرشیو شده در سایت دانشگاه شهید بهشتی- به ‌عنوان یک شکل از خدمات اطلاعاتی معرفی می‌شود.نتیجه‌گیری: بیش از یک سوم آیات قرآن از روابط دوسویه انسانی سخن گفته و این روابط از تنوع جشمگیری برخوردار است. به ‌گونه‌ای که امکان مطالعه میان‌رشته‌ای قرآن و علوم انسانی در همه شاخه‌های اصلی آن فراهم است.

a dataset of human relations in the qur’an as a platform for interdisciplinary qur’anic studies

objective: in humanities studies, researchers use qur’anic verses as a data source for various purposes. sometimes, from a religious perspective, they consider the qur’an as the most important source of research and believe that the qur’an as a heavenly book contains instructions that provide a kind of lifestyle to guide people to happiness and salvation in this world and the hereafter. therefore, they refer to the qur’an as a divine source and try to obtain their foundations and frameworks from the qur’an and accommodate their solutions and ideas with it. another group believes that humanities should be extracted from the qur’an, and they speak of qur’an-based humanities. in any case, considering the importance of the text of the qur’an for conducting human sciences studies, the purpose of this research is to facilitate the first step of such researches; it means, firstly, to extract all the verses needed for studying human relations from the qur’an; secondly, by determining the basic characteristics of human relations, it provides the possibility of categorizing and listing these verses in various ways, according to the goals of the researcher.methodology: in the current research, the verses of the qur’an were examined one by one with the descriptive-analytical method, and with the help of several contemporary commentaries, the verses that contained mutual human relations were extracted and recorded as a row in an excel file; also, the basic characteristics of these relationships, such as the first party and the second party, the type, the qur’anic recommendations in this type and the basic areas with six titles (religious, social, family, economic, political and scientific), have been determined for each relationship. as a result, all the verses containing human relations have been counted and ten characteristics have been identified for these verses.findings: as a result, 2295 verses were extracted from all the verses of the holy qur’an, in a form of dataset, which contain 3586 relationships. researchers who want to do research in the qur’an from various legal, ethical, political, economic, educational, and other aspects will find all the verses they want by using this dataset. in this article, this dataset - archived on shahid beheshti university’s website - is introduced as a form of information service.conclusion: more than one-third of the verses of the qur’an speak of mutual human relations, and these relations have an amazing variety, so that the possibility of interdisciplinary study of the qur’an and human sciences is available in all its main branches.