مطالعه تطبیقی قواعد فهرست نویسی نسخ خطی آستان قدس رضوی با استاندارد آر. دی. ای. و ارائه الگوی پیشنهادی

هدف: هدف پژوهش حاضر، تعیین وضعیت توصیف نسخ خطی در پایگاه نسخ خطی آستان قدس رضوی و استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.ای.) است. روش/ رویکرد پژوهشی: این پژوهش با روش سندی-کتابخانه‌‏ای با رویکرد تطبیقی انجام شده است. به این صورت که از روش سندی-کتابخانه‌‏ای برای استخراج عناصر فهرست‌نویسی نسخ خطی آستان قدس رضوی و استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.ای.)؛ و روش پیمایشی توصیفی با رویکرد تطبیقی جهت بررسی میزان انطباق عناصر پیشینه‌‏های کتاب‫شناختی پایگاه نسخ خطی آستان قدس رضوی با عناصر نسخ خطی استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.ای.)، استفاده شده است. بدین منظور پیشینه‌های کتاب‌شناختی نسخ خطی کتابخانه آستان قدس رضوی به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای انتخاب و به طریق سیاهه وارسی با قواعد آر.دی.ای. مطابقت داده شد. این پژوهش ضمن تطبیق فوق، وضعیت توصیف نسخ خطی در پایگاه نسخ خطی آستان قدس و استاندارد آر.دی.ای. را نشان می‌دهد. جامعه مورد بررسی، عناصر موجود در فصل (17) استاندارد توصیف و دسترسی به منبع آر.دی.ای. (2014) و عناصر به کاربرده شده در فهرست‌نویسی نسخ خطی کتابخانه آستان قدس (عناصر کتاب‫شناسی و نسخه‫‌شناسی پایگاه نسخ خطی آستان قدس (روزآمدشده در سال 1393) ) و همچنین کتاب قواعد فهرست‌نویسی نسخ خطی از محمد وفادار مرادی است. یافته‌ها: با بررسی روشمند مشخص شد از مجموع عناصر شناسایی شده در آر.دی.ای. (فصل 1 تا 7)، 33 عنصر مناسب جهت توصیف نسخ خطی است. از این کل، تعداد 29 عنصر، به عبارتی 77.88 درصد عناصر موجود در آر.دی.ای. با عناصر به کار رفته در فهرست‌نویسی آستان قدس رضوی مطابقت دارد و تنها 12.12درصد عدم تطابق مشاهده شد. همچنین از سوی دیگر، 46 عنصر در فهرست‌نویسی نسخ خطی آستان قدس رضوی به کار رفته که از این تعداد، 63 درصد با عناصر استخراج شده از استاندارد rda دارای تطابق است؛ از آنجا که فهرست‌نویسی خطی آستان قدس به دو بخش کتاب‌شناسی و نسخه‌شناسی تقسیم می‌گردد، از 34 درصدی که شامل عدم تطابق است، 97.30 درصد مربوط به بخش نسخه‌شناسی (توسط سیاهه‌ای از عناصر استخراجی از دو مجموعه ذکر شده) است. نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهش نشان‌دهنده نزدیکی مجموعه عناصر و قواعد مرتبط در فهرست‌نویسی نسخ خطی آستان قدس به آر.دی.ای. است. همچنین یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد آر.دی.ای. در تبیین ویژگی‌های خاص نسخ خطی و جزئیات، ضعیف‌تر از قواعد آستان قدس رضوی عمل کرده است. با توجه به این که ویژگی‌هایی از نسخ خطی در فهرست‌نویسی آستان قدس مدنظر قرار می‌گیرد که تحت عنصر مشخصی نیست؛ بدین جهت نمی‌توان در فراوانی و آمار موجود در تحقیق محاسبه گردد و در صورت رفع این ایراد، ضعف ذکر شده در آر. دی. ای. بیشتر نمایان می‌گردد.

Comparative Study Resource Description and Access (RDA) & cataloging rules of Manuscripts of Astan Quds Razavi

Objective: The present study aims to determine the status of manuscript description in Astane Quds Razavi manuscript database and source description and access standard (RDA). Methodology: This research has been done by librarydocument method and with a comparative approach. The method is used to extract the cataloging elements of the Astane Quds Razavi manuscript cataloging and source description (RDA) standard and the descriptive survey method with a comparative approach and a comparativedescriptive survey method was used to examine the degree of conformity of the elements of the bibliographic records of the Astane Quds Razavi manuscript database with the standard manuscripts of the description and access (RDA). For this purpose, the bibliographic records of the manuscript of the Astane Quds Razavi Library were selected by stratified sampling and matched to the RDA rules through a checklist. This study, while comparing the mentioned, describes the manuscript status in the Astane Quds manuscript database and the RDA standard. The study also shows the status of the manuscript description in the Astane Quds manuscript database and the RDA standard. Study population is the elements contained in Chapter (17) Standard Description and Access to RDA Source (2014) and the elements used in Manuscript Cataloging of Astane Quds Library (Bibliographic and Bibliographic Elements of Astane Quds Manuscript Database (Updated in 2014) and also Manuscripts Cataloging Rules by Mohammad Vafadar Moradi. Findings: It was determined by a systematic review: of the elements identified in the RDA. (Chapters 1 to 7), 33 elements are appropriate to describe the manuscript. Of these, the 29 elements (77.88 percent of the elements contained in RDA) correspond to the elements used in cataloging Astane Quds Razavi. And only 12.12 percent of mismatches were observed. On the other hand, 46 elements are used in cataloging the manuscript of Astane Quds Razavi. Of these, 63 percent comply with the elements extracted from the RDA standard. As the cataloging of Astane Quds manuscripts is divided into bibliography and prescription, of the 34 percent that contain mismatches, 97.30 percent belong to the typology department. Conclusion: The findings of the study indicate the proximity of the set of elements and cataloging rules of the Astane Quds manuscript to the RDA. Moreover, in terms of explaining the specific features of the manuscript and the details, the RDA has performed poorly than the rules of Astane Quds Razavi. Considering that some features of the manuscript are examined and used in the cataloging of Astane Quds Razavi which is not specified by any particular element or title, therefore, it was not calculated in the frequency and statistics contained in the research.