نگاشت شبکه همکاری علمی نهادهای پژوهشی حوزه کتابخانه‌های دیجیتالی در ایران

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر مصورسازی و تحلیل شبکۀ هم‌تالیفی نهادهای پژوهشی حوزه کتابخانه‌های دیجیتالی در ایران است. روش‌شناسی: این پژوهش به روش علم‌سنجی و با استفاده از شاخص‌های خرد و کلان تحلیل شبکه‌های اجتماعی انجام ‌شده است. جامعه آماری پژوهش تعداد 554 مدرک علمی تولیدشده توسط پژوهشگران نهادهای ایرانی با موضوع کتابخانه‌های دیجیتالیدر قالب کتاب‌، مقاله مجله‌های فارسی و انگلیسی، مقالۀ همایش‌های داخلی و خارجی و پایان‌نامه‌ دوره‌های کارشناسی‌ارشد و دکتری داخل کشور تا پایان سال 1392 (2013) است. داده‌های گردآوری‌شده به‌وسیله نرم‌افزارهای اکسل، اس.پی.اس.اس، نودایکس.‌ال، یو.سی.آی.نت و وی.اُ.اس.ویوور تجزیه‌وتحلیل شد. همچنین از ابزارهای وبگاه‌های اوپن‌هیت‌مپ و گوگل‌ترندز نیز بهره برده شد. یافته‌ها:یافته‌ها حاکی از رشد صعودی تولیدات علمی، بالا بودن میزان همکاری‌های درون‌سازمانی و پایین‌بودن سهم مشارکت‌های بین‌المللی است. نهادهای پژوهشی استان‌ تهران بیشترین سهم از تولیدات علمی و هم‌تالیفی‌ها را داشته‌اند. ماحصل بررسی شاخص‌های تولید و مرکزیّت شبکۀ‌ همکاری نهادهای پژوهشی از نقش کلیدی و موثر دانشگاه‌های آزاد واحد علوم‌وتحقیقات تهران، تهران، آزاد واحد همدان، الزهرا و آزاد واحد تهران‌شمال در حوزۀ کتابخانه‌های دیجیتالی ایران حکایت داشت. همچنین، بررسی شاخص‌های کلان نیز نمایان ساخت که این شبکه هم‌تالیفی مستقل از مقیاس بوده و با وجود انسجام پایین، ویژگی‌های پدیدۀ جهان کوچک را دارد. نتیجه‌گیری: در کل می‌توان نتیجه گرفت، تمایل پژوهشگران نهادها برای تشکیل خوشه‌ها و اجتماعات پژوهشی رو به افزایش است، ولی همچنان ارتباطات ضعیف میان گروه‌ها از موانع توسعۀ علمی، یادگیری بیشتر و نوآوری در حوزۀ کتابخانه‌های دیجیتالی ایران است.