اصطلاحنامه‌ها: تسهیلگرهای ایجاد و توسعه هستی‌شناسی‌ها

هدف: پژوهش حاضر با هدف تحلیل کمی و کیفی مطالعات با موضوع کاربرد اصطلاحنامه در ایجاد و توسعه هستی‌شناسی‌ها و شناسایی دامنه‌های موضوعی، رویکردها، روش‌ها و تبیین محورهای عمده مطالعات این حوزه انجام شده است.روش: این پژوهش توصیفی-تحلیلی با روش مرور نظام‌مند و با استفاده از روش پتیکرو و رابرت (2008) انجام شده است. تحلیل و مصورسازی داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار دیتارپر انجام شده است.یافته‌ها: تحلیل مطالعات حوزه کاربرد اصطلاحنامه در ساخت و توسعه هستی‌شناسی‌ها، ضمن شناسایی و ارائه دامنه‌های موضوعی مطالعات، فراوانی، روش‌ها، زبان‌ها ورویکردهای مورد توجه نشان داد که مطالعات این حوزه با تمرکز بر شش محور اصلی انجام شده‌اند: کاربرد اصطلاحنامه در توسعه و ساخت هستی‌شناسی در ارتباط با بازیابی اطلاعات چندزبانه، کاربرد اصطلاحنامه در توسعه و ساخت هستی‌شناسی با هدف پوشش دامنه موضوعی خاص، استفاده از استاندارد ایزو 25964 در توسعه هستی‌شناسی با استفاده از اصطلاحنامه، ارائه چارچوب، روش و ابزار برای کاربرد اصطلاحنامه در ساخت و توسعه هستی‌شناسی، بهبود روابط معنایی و ترسیم مفاهیم با استفاده از کاربرد اصطلاحنامه در ساخت و توسعه هستی‌شناسی، و مطالعات مروری کاربرد و تبدیل اصطلاحنامه به هستی‌شناسی.نتیجه‌گیری: دامنه‌های موضوعی متنوعی در بازه‌های زمانی متفاوت از مزایای استفاده از اصطلاحنامه در فرایند ایجاد و توسعه هستی‌شناسی بهره برده‌ و زیر چتر این ابزار معنایی زمینه سازماندهی، بازیابی و دسترسی دقیق‌تر و سهل‌تر را برای علاقه‌مندان و ذی‌نفعان حوزه مربوطه فراهم نموده‌اند. علی‌رغم این تلاش‌ها، فقدان رویه و چارچوب استاندارد و مورد توافق و لزوم روزآمدسازی روش‌ها و رویکردها و ابزارها به دلیل وابستگی این فرایند به فناوری‌های پردازش زبان طبیعی، مهندسی دانش و همچنین پرداختن به آن از زاویه دید کاربردی و نه صرفاً نظری از جمله مواردی است که موجب شده این حوزه نیاز به پژوهش‌های بیشتر به منظور تکامل داشته باشد.

thesauri: facilitators of ontologies construction and development

objective: the aim of this research is to conduct an analysis of qualitative and quantitative studies on applying thesauri to the construction and development of ontologies and the identification of subject domains. we will investigate the approaches and methods used in these studies.method: this descriptive-analytical research was conducted following the seven stages of systematic review suggested by petticrew and roberts (2008). data analysis and visualization were facilitated using the datawrapper software.results: the analysis of studies in the area of applying thesauri in the construction and development of ontologies, while identifying and presenting the subject trends of studies, frequency, methods, languages and approaches, showed that the studies in this area include six main topics as follows: applying thesauri in the construction and development of ontologies in connection with multilingual information retrieval, applying thesauri in the construction and development of ontologies to cover a specific subject domain, applying the iso 25964 standard in the development of ontologies using thesauri, presenting the framework, methods and tools for the use of thesauri in construction and development of ontologies, improving semantic relations and concept mapping using thesauri in the construction and development of ontologies and review studies of thesauri conversion to ontologies. conclusions: various subject domains, across different time periods, have benefited from applying thesauri for the construction and development of ontologies. thesauri, as semantic tools, have provided the context for organizing, retrieving and accessing information more accurately and easily for stakeholders and applicants across various domains. despite these advancements, the lack of a standardized and consensual framework, coupled with the need to update methods, approaches, and tools due to the reliance on natural language processing (nlp) technologies and knowledge engineering, has necessitated further research to mature this field.