کاربرد هستی ‌شناسی‌ها در کتابخانه دیجیتال: رویکردی مبتنی بر فراترکیب

هدف: هستی شناسی ها بیش از دو دهه است که به عنوان یکی از ارکان اصلی در گسترش وب معنایی معرفی شده اند و پژوهشگران عرصه های گوناگون از جمله کتابخانه های دیجیتال تلاش دارند از این ابزار معنایی در جهت بهبود جستجو و بازیابی اطلاعات و به منظور ارائه خدمات مطلوب به کاربران و اشاعه اطلاعات بهره مند شوند. برهمین اساس، پژوهش پیش رو به بررسی وضعیت کاربرد هستی شناسی ها در کتابخانه دیجیتال از طریق تحلیل مطالعات این حوزه می پردازد.روش: پژوهش پیش رو با رویکرد کیفی و با روش فراترکیب انجام شده است. به منظور گردآوری داده‌ها در این مطالعه از روش کتابخانه‌ای و برای تحلیل آن از الگوی هفت مرحله‌ای سندلوسکی و باروسو استفاده شد. جامعه مورد مطالعه، مطالعات (مقاله و پایان‌نامه) مرتبط در حوزه کاربرد هستی‌شناسی‌ها در کتابخانه‌های دیجیتال است که از پایگاه‌های علمی داخلی و خارجی بازیابی شد. به منظور اطمینان از کیفیت مطالعات مورد بررسی از چک لیست ارزیابی کسپ استفاده شد. در نهایت از بین 267مطالعه بازیابی شده، 43 عنوان انتخاب و تحلیل شد. یافته‌ها: تجزیه و تحلیل مطالعات حوزه کاربرد هستی‌شناسی در کتابخانه دیجیتال به شناسایی 4 مقوله، 8 مولفه و 48 بٌعد در این حوزه انجامید. مقولات اصلی در این حوزه شامل کاربرد هستی‌شناسی در خدمات کتابخانه دیجیتال، کاربرد هستی‌شناسی در ساختارهای کتابخانه دیجیتال، زمینه‌های کاربرد هستی‌شناسی در کتابخانه دیجیتال و کاربرد هستی‌شناسی‌ها در پوشش دامنه موضوعی کتابخانه دیجیتال می‌شوند. اصالت: در این مطالعه که به نظر می‌رسد تاکنون مشابه آن انجام نشده است، سعی شد تا تحلیل جامعی از حوزه کاربرد هستی‌شناسی در کتابخانه‌های دیجیتال، وضعیت موجود و ابعاد و زوایای آن ارائه شود. اصالت: با روشن شدن و تبیین موضوعاتی که کمتر به آن‌ها پرداخته شده است، زمینه‌های پژوهشی تازه‌ای برای پژوهشگران این حوزه ارائه شد.

the application of ontologies in digital library: a meta-synthesis approach

objective: for more than two decades, ontologies have been introduced as one of the bases in the development of the semantic web, and researchers in various fields, including digital libraries, have been attempting to use this semantic tool in order to improve information search, retrieval and to provide desirable services to users and disseminate information. accordingly, the present study examines the current status of the use of ontologies in the digital library area through the analysis of studies in this field.methodology: the present research is a qualitative study using the meta-synthesis method. in order to collect data in this study, the library method, and to analyze data the seventh-step process of sandelowski & barroso for meta-synthesis was used. the research population of the study includes related studies (articles and dissertations) in the area of ontology applications in digital libraries retrieved from scientific databases. casp evaluation checklist was used to ensure the quality of the studies. finally, out of 267 retrieved studies, 43 titles were selected and analyzed.findings: analysis of studies in the area of ontology application in the digital library led to the identification of 4 categories, 8 components, and 48 dimensions in this field. the main categories include the application of ontology in digital library services, the application of ontology in digital library structures, the basis of ontology application in digital libraries, and the application of ontologies in covering the subject domain of digital libraries.conclusion: in this study, which seems to have never been done before, a comprehensive analysis of the field of ontology application in digital libraries, the current situation and its dimensions were presented.originality: by clarifying the topics that have been less addressed, new research subjects were provided for researchers in this field.