تحلیل بهره وری عوامل تولید در زراعت چغندر قند مطالعه موردی مقایسه مزارع کوچک و بزرگ در شهرستان همدان

رشد فزاینده جمعیت و محدودیت منابع تولید ، ضرورت و اهمیت ارتقای بهر ه وری را بیش از پیش نمایان می سازد . افزایش محصولات کشاورزی از راه افزایش سطح زیر کشت و یا افزایش عملکرد امکانپذیر است . از آنجا که در خصوص افزایش سطح زیر کشت با محدودیت آب ، زمینهای مرغوب و سایر منابع رو به رو هستیم ، بنابراین روش بهینه برای بالا بردن تولید ، افزایش عملکرد است . در این زمینه باید بهره وری نهاده های موجود را افزایش داد ، لذا اندازه گیری بهره وری و چگونگی تخصیص عوامل تولید از جمله هدفهای این تحقیق به شمار می آید . اطلاعات این پژوهش به کمک پرسشنامه و با روش نمونه گیری سیستماتیک دوره ای تهیه شده است . به این منظور داده های مورد نیاز از 95 چغندر کار در سال 1378 از شهرستان همدان که از مناطق عمده تولید چغندر قند استان به شمار می آید ، گردآوری شده است . برای سنجش بهره وری نهاد ه های مورد استفاده در واحدهای بهره برداری ، روش برآورد تابع تولید تابع چند جمله ای درجه سوم و تحلیلهای نهایی به کار رفته است .نتایج این پژوهش نشان می دهد که تعداد دفعات آبیاری در واحدهای نمونه بسیار نزدیک به بهینه اقتصادی و استفاده از نیروی کار و کود حیوانی بیشتر از حد بهینه اقتصادی است همچنین 1/76 درصد کشاورزان در استفاده از زمین در مرحله سوم تابع تولید قرار دارند .مقایسه کشاورزان کوچک و بزرگ نیز نشان می دهد بهره بردارانی که سطح زیر کشت بیشتری دارند از نهاده های تولید به نحو مطلوبتری استفاده می کنند . در این گروه فقط نهاده کود فسفاته بیش از میزان بهینه استفاده می شود ، به طوری که بهره وری نهایی این عامل در 7/67 درصد نمونه ها منفی است .