تلفیق دانش بومی و دانش رسمی ضرورتی در دستیابی به توسعه پایدار کشاورزی

در نیم قرن اخیر ، دانش رسمی و نوین ، فناوریهای جدید و کارامدی را در پهنه کشاورزی پدید آورده است که موجب تحولات اساسی در فرایند تولید و عرصه زندگی بهره برداران کشاورزی و روستاییان شده است . در همین حال ، به کارگیری برخی از فناوریها ، معضلاتی را در عرصه های زیستمحیطی ، تولیدی و اجتماعی ایجاد کرده و موجب دغدغه های فکری اندیشمندان و تصمیم سازان توسعه شده است . یکی از گزینه های مورد نظر در پاسخگویی به این دغدغه ها ، رجوع به دانش تجربی گذشتگان است . بهره گیری از خرد تجربی انباشته و تاریخی بهره برداران محلی ، که اصطلاحا دانش بومی نام گرفته است ، این امکان را فراهم می سازد که در فرایند تعیین نیاز و طراحی فناوریهای متناسب و به کارگیری آن ، مردم محلی و دانش آنها را عملا در مسیر توسعه متوازن و پایدار به مشارکت بطلبیم .دراین مقاله سعی شده است ویژگیهای دانش بومی ودانش رسمی بیان شود و به ریشه های مشترک آنها که در خرد جمعی و هوش انسان نهفته است ، اشاره گردد . دو حوزه دانش بومی و دانش رسمی نه تنها هیچ گونه تقابل و تضادی با هم نداشته و در فرایند دستیابی به توسعه پایدار مکمل یکدیگر بوده اند ، بلکه در عمل نیز باعث خلقو به کارگیری متناسب و منطق فناوریهای مورد نیاز شده اند . دراین مقاله همچنین تفاوتهای روش شناختی وشناخت شناسی موجود بین این دو دانش مطرح شده و با مقایسه این ویژگیها ، راه و روشهایی به منظور تلفیق این دو دانش ارائه گردیده است .اصلاح باور حاکم دربین قشرهای تحصیلکرده و دانشگاهی نسبت به بومیان و دانش آنها ، پیش شرط هر گونه نزدیکی ، تعامل و تلفیق است . ایجاد تحول درنظام آموزشهای رسمی به منظور توجه به حوزه دانش تجربی و میدانی که حاصل قرنها آزمون عملی است . از ضرورتهای اصلی این تلفیق به شمار می رود . توجه پژوهشگران به خرد تجربی انباشته و تاریخی بهره برداران با استفاده از روشهای مشارکتی ، کیفی و میدانی نیزا ز دیگر ملزومات این تحول است .همچنین به کارگیری شیوه های دوسویه ترویجی وایجاد تحول در نظام ارتباطات میان مراکز دولتی ، آموزشی و ترویجی ، و کشاورزان و روستاییان به نحوی که آنها درتعامل با هم قرار گیرند ، از ضرورتها و پیش شرط های تلفیق دانش رسمی نوین و دانش بومی به شمار می آید .