آثارحذف یارانه‌ کود شیمیایی بر رفاه تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان (مطالعه موردی: محصول برنج)

اختصاص سهم بالای یارانه به نهاده‌هایی نظیر کودهای شیمیایی درکشور ایران و آثار منفی این نوع سیاست‌ها بر متغیرهایی نظیر عملکرد محصول و مخارج دولت موجب تصمیم‏سازی حذف این نوع یارانه‌ها شده است. از جمله محصولات تحت تاثیر اعمال این نوع سیاست، محصول برنج است. در مطالعه حاضر به‌‌منظور بررسی آثار سیاست‌های دولت در زمینه هدفمندی یارانه کودهای شیمیایی نظیر کودهای ازته، فسفاته و پتاسه بر رفاه تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان برنج در مناطق مختلف ایران، الگوی تعادل فضایی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج این مطالعه نشان داد حذف یارانۀ نهاده‏های مذکور در مناطق مختلف آثار متفاوتی به همراه داشته و این تغییرات در مناطق عمده تولید محسوس‌تر بوده است. به طور کلی، حذف یارانۀ نهاده‌های ضروری، نظیر کود ازته، عمدتاًموجب بالا رفتن رفاه تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان برنج شده است به‌طوری‌که کل رفاه تولیدکننده و مصرف‎کننده به‌ترتیب 83/1 و 56/4 درصد افزایش یافته است. این درحالی است ‌که حذف یارانه کودهای فسفاته و پتاسه با وجود آثار مثبت در رفاه تولیدکنندگان برخی مناطق، به‌ترتیب موجب کاهش رفاه کل تولیدکننده در ایران به میزان 188/0 و 191/0 درصد و کاهش رفاه مصرف‌کننده در همه مناطق به‏مقدار 46/0 و 47/0 درصد شده است.