تاثیر سیاستهای حمایت قیمتی بر روند رشد تولیدات کشاورزی در ایران

قیمتگذاری محصولات کشاورزی، همواره به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای مداخله دولت در بخش کشاورزی،مورد توجه سیاستگذاران و برنامه ریزان کشورها و از جمله ایران بوده است . در این مقاله سعی شده است تا عملکرد این سیاست حمایتی دولت در خصوص کل محصولات زراعی کشور ارزیابی شود و تاثیرات آن بر رشد محصولات طی دوره 1356-76 مورد تجزیه و تحلیل قرارگیرد. به این منظور، روش تجزیه تکاثری به کار رفته است. اطلاعات و آمار مورد استفاده در این مطالعه، آمار سری زمانی سطح زیر کشت، تولید، عملکرد و قیمتهای محصولات زراعی مربوط به سالهای زراعی 1355-56 تا 1375 -76 برای کل کشور و نیز به تفکیک استانهاست.نتایج به دست آمده از روش تجزیه تکاثری نشان می دهد که رشد ارزش تولید محصولات زراعی طی دوره مورد مطالعه، 231 درصد، معادل 11/55 درصد رشد سالانه،بوده است. حدود 75 درصد از این رشد، برخاسته از افزایش قیمت و بقیه آن ناشی از افزایش در عملکرد، سطح زیر کشت و الگوی کاشت بوده است. در این میان ، سهم بهره وری زمین از کل رشد، 13 درصد و سهم سطح زیر کشت، 6 درصد بوده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که سیاستهای حمایت قیمتی نه تنها نتوانسته است انگیزه لازم را برای تولیدکنندگان بخش فراهم آورد تا با سرمایه گذاری بیشتر روی زمینهای موجود باعث افزایش بهره وری آن شوند و یا با به زیر کشت بردن زمینهای جدید، موجبات رشد تولید را از این طریق فراهم آورند ، بلکه این سیاستها بیشتر در جهت خنثی سازی بخشی از فشارهای تورمی ناشی از افزایش قیمت نهاده ها در بخش به کار گرفته شده است. این نتایج لزوم تجدید نظر در سیاستهای قبلی دولت در مورد قیمتهای تضمینی محصولات زراعی را جهت پاسخگویی به تقاضای رو به رشد جمعیت کشور و جلوگیری از افزایش واردات مواد غذایی گوشزد می کند.