بهینه‏سازی تجارت داخلی و خارجی پسته ایران در چارچوب مدل تعادل فضایی

با توجه به اینکه پسته یکی از مهم‏ترین محصولات کشاورزی است که ایران در تولید آن سهم عمده‏ای داشته و یکی از اصلی‌ترین اقلام تشکیل دهنده سبد صادرات غیرنفتی ایران می‏باشد، بهینه سازی تجارت داخلی و خارجی آن می‌تواند نقش عمده‏ای در افزایش رفاه تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان محصولات کشاورزی ایران داشته باشد. هدف از انجام این مطالعه ارائه یک الگوی بهینه برای تجارت داخلی و خارجی پسته به نحوی است که با اجرایی شدن آن بیشترین رفاه خالص اجتماعی ممکن حاصل گردد. به این منظور، از یک مدل تعادل فضایی، که قیمت محصول پسته، تجارت داخلی و خارجی در آن به عنوان متغیرهای درون‏زا به گونه‏ای تعیین می‏گردند که رفاه خالص اجتماعی بیشینه گردد، استفاده شده‏است. در واقع این مدل با در نظر گرفتن فاصله بازارها و هزینه‌های حمل و نقل‏شان، قیمت‏های رقابتی را با تقاطع منحنی عرضه و تقاضا و با توجه به هزینه‏های حمل و نقل تعیین می‌کند. نتایج حاصل از این بهینه سازی نشان می‏دهد که در صورت به کارگیری الگوی ارائه شده از حل مدل تعادل فضایی، میزان رفاه تولیدکنندگان، رفاه مصرف‏کنندگان و رفاه کل بازار پسته افزایش می‏یابد. علاوه بر این، با وجودی که بر مبنای نتایج الگوی بهینه ارائه شده، بخشی از پسته صادر شده در الگوی فعلی باید به جای صادرات در چرخه تجارت داخلی وارد گردد، ولی اجرایی شدن الگوی پیشنهادی بازدهی هر واحد پسته صادراتی را نسبت به وضعیت فعلی افزایش داده است.طبقه‏بندی jel: c02, c61, d41, f10

Optimization of Internal and External Trade of Iranian Pistachios in a Spatial Equilibrium Model Framework

Given that pistachios is one of the most important agricultural products which Iran has a comparative advantage in the production of it, and is a constituent of the main items of Iran's non-oil export basket, Optimizing its internal and external trade could have a major role in promoting the welfare of producers and consumers of agricultural products in Iran. The purpose of this study was to provide an optimal pattern for the domestic and foreign trade of pistachios so that the maximum possible net social welfare will be produced through its implementation. In order to achieve this goal, a spatial equilibrium model has been used that will determine the price of pistachios as an endogenous variable. Optimization results show that the application of the proposed pattern of spatial equilibrium model increases the welfare of producers, consumers and the total welfare of the pistachio market. Furthermore, although a part of pistachio exported in the current model should been entered the domestic trade cycle rather than exports on the base of the optimal model implementation of the proposed model cause to increase the return per unit of export products over the current situation.JELClassification: C02, C61, D41, F10Keywords: Optimization Internal Trade, External Trade, Pistachios, Spatial Equilibrium Model, Iran