بررسی اثر سیاست‌های یارانه و واردات برنج بر رفاه اجتماعی در قالب عرضه و تقاضای چند بازاری

برنج، به عنوان کالایی اساسی در ایران پس از نان، دومین نیاز راهبردی سبد مصرفی خانوارهاست. در این مطالعه به برآورد تابع عرضه و تقاضای برنج ایران و تعیین قیمت و مقدار تعادلی آن در دو بازار مجزای خرده‌فروشی و عمده‌فروشی برنج در قالب سیستم معادلات هم‏زمان پرداخته شد. همچنین تغییرات مازاد مصرف‌کننده، مازاد تولیدکننده و رفاه کل جامعه بر اثر اعمال دو سیاست از جانب دولت شامل (پرداخت یارانه و سیاست واردات برنج) بررسی شد. نتایج نشان ‌داد که کشش قیمتی و درآمدی تقاضای خرده‌فروشی برنج به ترتیب منفی و مثبت است که مقدار هر دو کوچک‏تر از یک و نشان‏دهنده این است که کالای موردنظر برای مصرف‌کننده به عنوان یک کالای نرمال و ضروری محسوب می‌شود. نتایج به دست آمده در مورد رفاه نیز نشان داد که با اعمال پرداخت یارانه، مقادیر رفاه جامعه و مازاد مصرف‌کننده بعد از اعمال سیاست افزایش یافته است. افزون بر این، بر اثر اعمال سیاست واردات برنج در بازار عمده‌فروشی نیز تغییرات رفاه کل جامعه و مازاد مصرف‌کننده افزایش و مقدار مازاد تولیدکننده کاهش یافته است. بنابراین، پیشنهاد می‌شود که دولت و کشاورزان با به کارگیری فناوری پیشرفته و استفاده از یافته‌های علمی، همچون اصلاح بذر، میزان تولید برنج کشور را در سطح افزایش دهند تا با تولید برنج انبوه و در عین حال کیفی در راستای خودکفایی این محصول گامی برداشته باشند.

Study the Effects of Subsidy and Rice Import Policies on the Social Welfare Using Multi Market Supply and Demand Frame

Rice as essential goods is a second main family’s consumption after bread. The aim of this study is estimate the rice supply and demand function in Iran and determination of price and quantity equilibrium in separate two market (retail and wholesale) using simultaneous equation system. Also variation of consumer surplus, producer surplus and social welfare has been investigated for two policies of government subsidies and rice import. The Results showed that price elasticity and income elasticity of rice retail demand are negative and positive, respectively which the both value are less than one and represent that the rice is a normal and necessary goods. Results about welfare showed that social welfare and consumer surplus with subsidies payment are increased. Also, variation of social welfare and consumer surplus are increased with implementing the rice import policy in wholesale market, but producer surplus is decreased. Therefore this study suggested that the government and farmers increase the rice production using the modern technology for attainment self sufficiency in rice production.