طراحی بسته‌های تشویقی عملیاتی‏‌سازی الگوی کشت زراعی استان خراسان رضوی با استفاده از روش دلفی

طراحی بسته‌های تشویقی برای اجرای الگوی کشت توسط کشاورزان یکی از سیاست‌های بخش کشاورزی است که نقش مهمی در تامین امنیت غذایی دارد. مطالعه حاضر با هدف شناسایی این‏گونه مشوق‌های مورد نیاز و به‌‏دنبال آن، طراحی بسته‌های تشویقی، با استفاده از روش دلفی سه‏‌مرحله‌ای، در استان خراسان رضوی به‌عنوان یکی از قطب‌های تولید محصولات زراعی صورت گرفت. بدین منظور، در سال 1401، از دیدگاه کارشناسی 34 متخصص و کارشناس حوزه کشاورزی و 158 بهره‌بردار کشاورزی این استان برای طراحی بسته‌های تشویقی بهره گرفته شد. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، سه بسته تشویقی «قیمت تضمینی»، «مدیریتی- زیرساختی» و «یارانه‌ای» شناسایی و طراحی شد و در اختیار کشاورزان قرار گرفت که به‌‏ترتیب، از سوی 41.1، 32.9 و 26 درصد کشاورزان انتخاب ‌شدند. بنابراین، می‌توان بدین نتیجه رسید که در جامعه مخاطب پژوهش حاضر، نگاه نامطمئن به وضعیت بازار محصولات کشاورزی وجود دارد و به دیگر سخن، کشاورزان مخاطره (ریسک) بالایی را از این ‌جهت احساس می‌کنند و به‏‌منظور حفظ و تثبیت درآمد خود، تمایل دارند این موضوع به‏‌عنوان هدف اصلی سیاست‌گذار مورد توجه قرار گیرد. بر اساس نتایج به‏‌دست آمده، پیشنهاد می‌‏شود که دولت به پیگیری سیاست قیمت تضمینی متناسب با قیمت بازار برای ثبات و افرایش درآمد کشاورزان و همچنین، ایجاد تعادل در تولید و توجه به زیرساخت‌های مورد نیاز بپردازد تا از این رهگذر، گامی موثر در عملیاتی‌سازی الگوی کشت توسط کشاورزان برداشته شود.

designing incentive packages for operationalization of crop cultivation pattern of razavi khorasan province using delphi method

introduction: designing incentive packages for the implementation of the cultivation pattern by farmers is one of the policies of the agricultural sector which plays an important role in providing food security. this study was conducted in razavi khorasan province as one of the hubs of producing agricultural products in iran.materials and methods: to identify the required incentives and to design incentive packages, the delphi method and the opinions of farmers and agricultural experts were used in three stages. in order to carry out this research, the opinions of 34 specialists and experts in the field of agriculture and 158 agricultural operators of the province were used to design incentive packages.results and discussion: according to the obtained results, three incentive packages including pricing policy for basic agricultural products and guaranteed purchase, management-infrastructure and subsidy were designed and provided to farmers, which were chosen by 41.1, 32.9 and 26 percent of farmers, respectively.conclusion: therefore, it can be concluded that farmers are risk-averse and the government can take a big step in operationalizing the crop pattern by farmers with the policy of guaranteed purchase in proportion to the market balance for the stability and increase of farmers’ income as well as creating balance in production and attention to the required infrastructure.