بررسی آثار تغییر نرخ ارز مبنای محاسبه حقوق گمرکی و سود بازرگانی بر بخش کشاورزی

بعد از کنار گذاشتن رژیم ارزی شناور مدیریت‏ شده برای کاهش آثار خروج ایالات متحده آمریکا از توافق هسته‏ ای برجام و پذیرش نظام ارزی چندنرخی، نظام حمایت‏ های مرزی کشاورزی کشور از دو مسیر دست خوش کژی شد؛ یکی، به‏ لحاظ نوع ارز تخصیصی به کالاهای مختلف و دیگری، به‏ لحاظ نرخ ارز مبنای محاسبه حقوق گمرکی و سود بازرگانی. در مطالعه حاضر، با استفاده از میانگین وزنی تعرفه واردات محصولات کشاورزی طی دوره 991395 و همچنین، با فرض حفظ الگوی واردات در سال 1399 و عدم تغییر حاشیه ‏های بازاریابی، تاثیر تغییر نرخ ارز مبنای محاسبه حقوق گمرکی و سود بازرگانی بر سطح قیمت ها و میزان حمایت موثر مرزی از محصولات کشاورزی، به‏ صورت تفاضل میانگین وزنی ارزش کالاهای وارداتی بعد از ترخیص با دو نرخ ارز متفاوت، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مطالعه نشان داد که قیمت محصولات کشاورزی وارداتی، با تاثیرپذیری از این سیاست، صرفاً به‏ صورت مستقیم، به‏ طور متوسط، بین 7.6 تا 12.6 درصد افزایش خواهد یافت؛ و هرچه تعرفه موثر بیشتر باشد، میزان تاثیر تغییر نرخ ارز مبنای محاسبه تعرفه بر قیمت هم بیشتر می‏شود. از این‏رو، با توجه به افزایش واقعی سطح حمایت مرزی در اثر اصلاح نرخ ارز مبنای محاسبه حقوق گمرکی و سود بازرگانی، الگوی کاهش خطی حقوق گمرکی در مورد برخی از خطوط تعرفه ‏ای که در لایحه بودجه سال 1400 پیشنهاد شده بود، برای اصلاح نظام تعرفه ای محصولات کشاورزی کشورکافی نبوده و لازم است که سود بازرگانی کالاها نیز مورد بازنگری قرار گیرد.

Investigating the Effects of Changes in the Calculated Exchange Rate of Customs Duties and Commercial Profits on the Agricultural Sector of Iran

After abandoning the managed floating exchange rate regime to reduce the effects of the US withdrawal from the JCPOA nuclear agreement in 2018 and adopting a multiexchange rate system, the border protection system for agricultural products distorted in two ways: first, due to allocating different rate currency to various goods; and second, as a result of calculating the customs duties and commercial profits with the appreciated exchange rate. In this study, assume that the import pattern is maintained constant like as in 2020, given no change in marketing margins, the effects of changes in the ‘calculated exchange rate of customs duties and commercial profits’ on the level of prices and also the efficiency of border measures for support of Iranian agricultural products were investigated by using the differentiation in the weighted average value of imported goods after clearance at two different exchange rates and the weighted average of import tariffs during the period 20162020. The results showed that the rate of increase in commodity prices resulting from the implementation of this policy was directly related to the average weighted tariff rate. So, it is estimated that the cost of imported agricultural products will increase by an average of 7.6 to 12.6 percent directly. Therefore, due to the increasing level of border protection, a pattern for selective linear reduction of a few tariff lines proposed in the 1400 budget bill is not enough to modify the agricultural products tariff system; and it is necessary to revise the commercial profit of agricultural products tariffs as well.