مدل سازی تاثیر شوک های اقتصادی بر بازده سهام صنعت قند و شکر

یکی از مهم‏ترین مشکلات بخش کشاورزی نبود یا کمبود فرآوری محصولات کشاورزی است؛ اما در فرآوری دو محصول چغندرقند و نیشکر، ایران با جایگاهی مناسب در جهان توانسته است با ایجاد زیرساخت ‏های لازم و جذب سرمایه گذاری های خصوصی و عمومی و از طریق بازار سرمایه، این فعالیت را گسترش دهد و زمینه خودکفایی نسبی در صنایع قندی را فراهم سازد. در پژوهش حاضر، با بررسی و شناسایی متغیرهای کلان اقتصادی موثر بر بازده سهام صنعت شکر و قند در بورس اوراق بهادار ایران در دوره زمانی 1389 تا 1398 با استفاده از الگوریتم تقریب تابع ژنتیک، تاثیر شوک های این متغیرها بر بازده این‏گونه سهام با بهره‏ یری از روش خودرگرسیون برداری پانل بررسی شد. نتایج نشان داد که از میان شش متغیر کلان اقتصادی، متغیرهای نرخ ارز دولتی، قیمت نفت اوپک و حجم نقدینگی اثر مثبت و معنی‏دار بر بازده سهام صنعت قند و شکر دارد، به‏گونه‌ای که با افزایش این متغیرها، انگیزه سرمایه گذاری در صنعت قند و شکر افزایش می‏یابد؛ اما، قیمت زمین بر بازده سهام صنعت قند و شکر اثر منفی و معنی‏دار دارد، زیرا با افزایش قیمت در بازار زمین، انگیزه برای سرمایه گذاری در این بازار افزایش و به تبع آن، سرمایه‏ گذاری برای خرید سهام صنعت قند و شکر کاهش می یابد. با توجه به توابع واکنش آنی، واکنش بازده سهام صنعت قند و شکر نسبت به نرخ ارز دولتی در ابتدا منفی بوده و سپس، از دوره دوم به بعد، صعودی شده است و واکنش بازده سهام صنعت قند و شکر نسبت به شوک قیمت نفت اوپک تا پنج دوره، موثر و صعودی بوده است و همچنین، واکنش بازده سهام صنعت قند و شکر نسبت به شوک متغیرهای حجم نقدینگی و قیمت زمین در ابتدای دوره، صعودی بوده و سپس، از دوره سوم تا پنجم، نزولی بوده است. با توجه به نتایج پژوهش، پیشنهاد می شود که با افزایش نرخ ارز دولتی، قیمت نفت اوپک و حجم نقدینگی، مدیریت صنعت قند و شکر سعی در جذب منابع مالی بیشتر از بازار سرمایه داشته باشند تا با سرمایه گذاری بیشتر، زمینه توسعه این صنعت و خودکفایی فرآوری این محصول راهبردی را فراهم سازد. همچنین، به سیاست‏گذاران توصیه می شود که با مهار نوسان‏ های قیمت در بازارهای موازی، از خروج سرمایه از بازار سرمایه جلوگیری کنند.

Modeling the Impact of Economic Shocks on the Stock Returns of the Sugar Industry

One of the most important problems in the agricultural sector is the lack or deficiency of processing of agricultural products; however, in processing two products including sugar beet and sugarcane, Iran has a suitable position in the world, being able to expand this activity by creating the necessary infrastructure and attracting private and public investments through the capital market, and provide the ground for relative selfsufficiency in sugar industry. In the present study, by examining and identifying macroeconomic variables affecting the stock returns of the sugar industry in the Iranian Stock Exchange in the period 2010 to 2019 using the genetic function approximation algorithm, the effect of shocks of these variables on the returns of such stocks was examined using panel vector autoregression method. The study results showed that among the six macroeconomic variables, the variables of government exchange rate, OPEC oil prices and liquidity volume had significantly positive effects on the stock returns of the sugar industry, so that with the increase of these variables, the incentive to invest would increase in the sugar industry; however, land prices had a significantly negative effect on the stock returns of the sugar industry, because with the increase in prices in the land market, the incentive to invest in this market would increase and, consequently, investment to buy shares in the sugar industry would decrease. According to the impulse reaction functions, the reaction of the sugar industry stock returns to the government exchange rate was initially negative and then, from the second period onwards, increased, and the sugar industry stock return reaction to the OPEC oil price shock have been effective and upward up to five periods; and also, the reaction of the sugar industry stocks to the shock of the variables of liquidity volume and land prices at the beginning of the period was upward and then, from the third to the fifth period, was downward. According to the study results, it is suggested that with the increase of government exchange rate, OPEC oil prices and liquidity, the management of the sugar industry should try to attract more financial resources from the capital market so that with more investment, it could pave the ground for the development of this industry and selfsufficiency in processing of this strategic product. Policymakers are also advised to prevent capital outflows by controlling price fluctuations in parallel markets.