تامین مالی خرد: راهکارهای نوین برای کاهش فقر در جوامع روستایی

در دو دهه اخیر در بسیاری از کشورها تامین مالی خرد راهکارهای مناسب جهت مقابل با فقر روستاییان مطرح شده است و برخی از کشورها در این زمینه به موفقیتهای چشمگیری نیز دست یافته اند . اهمیت این دستاورد به گونه ای بوده که بانک جهانی سال 2005 را سال ‹‹ اعتبارات خرد ›› نامگذاری و کشورهای در حال توسعه را در به کارگیری این شیوه اعتباری تشویق کرده است . در این مقاله ابتدا تجربیات برخی از کشورها ، بویژه موسسات موفق و پیشرو در زمینه تامین مالی خرد بررسی شده است . با توجه به کمبود توان مالی بخش رسمی ، بویژه بانک کشاورزی ، در پاسخگویی به تقاضای اعتبارات و تامین مالی کشاورزان ، بررسی نهادهای مکمل برای تامین اعتبار در سطح روستا اهمیت می یابد . بر این اساس، مطالعه ای موردی در استان فارس انجام گرفته است . در این بررسی با توجه به جایگزینی موسسات مالی خرد با بخش غیر رسمی ،‌هزینه کشاورزان در دریافت وام از بخش غیر رسمی تعیین و تقاضای اعتبارات و درصد تمایل به همکاری کشاورزان با موسسات مالی خرد بررسی شده است . در تعیین تقاضای اعتبارات از تابع سود محصول - قیمت استفاده شده است . آمار و اطلاعات مورد نیاز نیز از روش پیمایشی و تکمیل 235 پرسشنامه از 15 روستای شهرستانهای فسا و مرودشت و ارسنجان دراستان فارس به دست آمده است . نتایج مطالعه نشان داد که اصلی ترین دریافت اعتبار کشاورزان از منابع رسی و غیر رسمی اعتباری ،‌مصارف تولیدی و رفع هزینه های تولید است . بررسی هزینه های پنهان دریافت اعتبار نیز نمایان ساخت که هزینه های جانبی دریافت اعتبار از بخش رسمی بالاتر از بخش غیر رسمی است . دیگر نتایج مطالعه نشان داد که قشر کم درآمد روستایی بیشترین سهم دریافت اعتبار را از بخش غیر رسمی داشته اند . همچنین تمایل به همکاری این کشاورزان با موسسات مالی خرد بیشتر بوده که این امر آمادگی کشاورزان جهت تشکیل موسسات مالی خرد را نشان می دهد . در پایان مطالعه نیز راهکارهای مناسب توسعه تامین مالی خرد در کشور ، به عنوان جایگزین مناسب بخش غیر رسمی در بازار مالی روستایی ارائه شده است .