آثار اقتصادی تحقیقات به‌نژادی خرما در شرایط ریسک بر توسعه

سرمایه‌گذاری پایدار در تحقیق و توسعه، در شرایط وجود چالش مالی برای انجام تحقیقات، مستلزم ارائه شواهد مستند از منافع آنهاست. بر این اساس، تحقیق حاضر با هدف برآورد میزان تاثیر منافع اقتصادی بالقوه تحقیقات به‌نژادی خرما به‌عنوان یکی از منابع مهم افزایش بهره‌وری در شرایط ریسک و با استفاده از روش مازاد اقتصادی پیش از اجرا، بر مبنای این اصل انجام شد که معرفی ارقام پربازده و سازگار می‏تواند سبب جابه ‏جایی منحنی عرضه شود. با توجه به ارتباط مستقیم جابه جایی نسبی منحنی عرضه با افزایش پارامتر ریسکی تغییرات عملکرد، برای برآورد منافع بالقوه تحقیقات در شش استان خرماخیز، از روش شبیه سازی مونت‌کارلو و روش نمونه‌برداری ابرمکعب لاتین استفاده شد. همچنین، با توجه به ماهیت ریسکی متغیرها، بازه تغییرات همه شاخص های مورد ارزیابی تعیین شد. یافته ‏های تحقیق، با توجه به مثبت شدن نتایج ارزش خالص منافع اقتصادی و انتقال منحنی عرضه به سمت راست و تاثیر مثبت بر بهره‌وری کل عوامل تولید، موید تاثیر پیشرفت فنی ناشی از به‌کارگیری فناوری حاصل از تحقیقات به نژادی بود؛ همچنین، نرخ بازدهی داخلی بزرگتر از حداقل نرخ بازگشت سرمایه بود و بازه کارآیی در کل استان‌ها در محدوده 51.6 تا 91 ریال به ازای هر ریال هزینه‌کرد به‏دست آمد. نتایج تحلیل مدیریت ریسک بر اساس استاندارد «پیکره دانش مدیریت پروژه» (pmbok)، ثبات مطلوب نتایج حاصل را تایید کرد، که تاکیدی بر بازدهی قابل قبول سرمایه ‏گذاری در تحقیقات به نژادی خرما بوده و از این‌رو، پیشنهاد شده است که سیاست های حمایتی بیشتری در زمینه تحقیقات به ‏ نژادی خرما اتخاذ شود.

Economic Impacts of Date Palm Breeding Research under Risk on Development

Sustainable investment in research and development programs necessitates documentary evidences about their benefits. Accordingly, this study aimed at estimating the potential economic benefits of date palm breeding researches as an important source of productivity enhancement at risk conditions. It was conducted in a prerun economic surplus method based on the possibility of shifting the supply curve through introduction of highyielding and compatible cultivars. With direct relationship between the relative displacement of the supply curve and increase in the risk parameter of yield changes, Monte Carlo simulation and the Latin Hypercube sampling method were used to estimate the potential benefits of breeding research impact in six provinces of Iran. Considering the risky nature of the variables, the range of changes in all evaluated indicators was determined. With respect to the positive results of the net present value of the economic benefits and the transfer of the supply curve to the right and the positive effect on total productivity, the effect of technical progress resulted from breeding research programs was confirmed. The internal rate of return was greater than the minimum rate of return on investment and the efficiency index was estimated in the range of 51.6 to 91 IR rials. The results of risk management analysis based on PMBOK standard confirmed the proper stability of the results which in turn emphasized the acceptable return on investment in date palm breeding research programs. Therefore, it was suggested that more supportive policies should be adopted in the field of date palm breeding research.‎