تعیین الگوی بهینه کشت محصولات زراعی با تاکید بر کاهش مصرف کود شیمیایی در بخش پاریز شهرستان سیرجان

هدف کلی پژوهش حاضر تدوین الگوی کشت مبتنی بر کاهش سطح به‏ کارگیری کود شیمیایی در بخش پاریز شهرستان سیرجان واقع در استان کرمان بود. به ‏منظور تبیین اهداف مطالعه، از رهیافت برنامه ریزی چندهدفه استفاده شد. همچنین، با توجه به تفاوت میان مقیاس فعالیت بهره ‏برداران، ابتدا با استفاده از تحلیل خوشه ای و بر اساس مقیاس فعالیت، بهره‏ برداران به دو گروه (با سطح زیر کشت کمتر از سه و بیشتر از سه هکتار) تقسیم شدند. در نهایت، اولویت‏ بندی الگوهای کشت با استفاده از رهیافت فازی صورت گرفت. نتایج الگوهای بهینه برای بهره ‏برداران گروه اول نشان داد که تنها دو محصول گندم و جو در الگوهای بهینه انتخاب شده و الگوی بهینه برای این گروه دارای تنوع محصولی کمتری نسبت به الگوی فعلی است. همچنین، نتایج نشان داد که در خصوص بهره ‏برداران گروه دوم، در الگوی حداقل مصرف کود شیمیایی، حداکثر بازده ناخالص در سطح فعلی خود باقی مانده، در حالی که برای بهره‏ برداران گروه دوم، مقادیر مصرف آب و کود شیمیایی کمتر از الگوی فعلی است. نتایج رتبه‏ بندی الگوهای مختلف با استفاده از رهیافت فازی با توجه به اهداف افزایش بازده ناخالص، کاهش مصرف آب و کود شیمیایی در گروه دوم بهره‏برداران نشان داد که الگوهای دارای اولویت پایین ‏تر ترجیحاً بازده ناخالص را در سطح فعلی آن حفظ و مقادیر آب و کود شیمیایی مصرفی را به مقادیر بهینه آنها نزدیک می کنند. در الگوهای دارای اولویت بالاتر، عمدتاً به هدف افزایش بازده ناخالص توجه بیشتری شده است. بر اساس نتایج مطالعه، چنانچه هدف بهره‏ بردار افزایش بازده ناخالص باشد، می‏توان در الگوی کشت، محصولات گندم و جو را برای بهره‏برداران گروه اول و محصولات گندم، جو، کنجد و یونجه را برای بهره‏برداران گروه دوم در نظر گرفت.

Determining the Optimal Cultivation Pattern of Crops with Emphasis on Reducing the Use of Chemical Fertilizers in Pariz District of Sirjan County, Iran

The general purpose of this study is to develop a cultivation model based on reducing the level of chemical fertilizer application in the Pariz section of Sirjan city located in Kerman province. In order to explain the objectives of the study, a multiobjective planning approach was used. Also, due to the difference between the activity scale of farmers, first using cluster analysis and based on the activity scale were divided into two groups (farmers with less than 3 hectares of cultivated area and farmers with more than 3 hectares of cultivated area). Finally, the cultivation patterns were prioritized using the fuzzy approach. The results of optimal patterns for the first group of farmers showed that only two wheat and barley crops were selected in the optimal patterns. Based on the results, the optimal model for the first group of operators has less product variety than the current model. The results showed that for the second group of farmers, in the pattern of minimum chemical fertilizer consumption, the maximum gross yield remained at its current level while the amounts of water and chemical fertilizer consumption are lower than the current model for the second group of farmers. The results of ranking different patterns using fuzzy approach according to the objectives of increasing gross yield, reducing water consumption and chemical fertilizers in the second group of users showed that lower priority patterns are patterns that preferably maintain gross returns at its current level.