بررسی وضعیت جبران ریسک تولیدکنندگان سیب در استان های ایران: کاربرد الگوی قیمت گذاری دارایی سرمایه (Capm)

زمانی که قیمت دریافتی تولیدکننده برای یک محصول متناسب با میزان ریسک مربوطه باشد، انتظار می رود تولید آن تداوم داشته باشد و در غیر این صورت، آن محصول به تدریج از برنامه تولید حذف شود. مطالعه حاضر با هدف بررسی وضعیت جبران ریسک بازدهی تولیدکنندگان سیب در استان های ایران با استفاده از الگوی قیمت گذاری دارایی سرمایه (capm) صورت گرفته است. در این راستا ابتدا با توجه به اطلاعات موجود، پرتفوی سیب کشوری بر اساس بازدهی تولید این محصول در استان های مختلف تشکیل و ضریب ریسک برای هر استان محاسبه گردید. نتایج مطالعه نشان داد استان ایلام با ضریب 0.21 کم ریسک ترین استان و استان های سمنان و تهران به ترتیب با ضریب 1.92 و 1.88 پرریسک ترین استان های تولیدکننده سیب می باشند. از نگاه جبران ریسک، قیمت های این محصول ریسک سیب را در کلیه استان های مورد مطالعه بجز در استان های ایلام، البرز، یزد، کرمانشاه، فارس، خراسان رضوی، گیلان، کرمان، اصفهان، کهگلویه و بویراحمد و سمنان جبران می نماید. نتایج همچنین نشان داد که دلیل اصلی عدم جبران ریسک در بسیاری از مناطق، پایین بودن نسبی عملکرد این محصول و در نتیجه بالا بودن قیمت تمام شده آن در آن مناطق می باشد. براین اساس، تمرکز بر روی بهبود بهره‌وری زمین در مناطق یاد شده توصیه می شود.

Investigation of Risk Compensation for Apple Producers in Iranian Provinces: Application of Capital Asset Pricing Model (CAPM)

When producer price and consequently, generated revenue for a product is proportional to its relative risk, its production is expected to be continued, and otherwise the product will be gradually eliminated from production plan by producers. The purpose of this study was to investigate the risk compensation situation of apple production in Iranian provinces using the Capital Asset Pricing Model (CAPM). To this end, according to the available information, a portfolio consists of apple production in different provinces has been formed and the systematic risk of apple production in each of the provinces was calculated relative to the risk of overall portfolio. Results revealed that Ilam province with the beta coefficient of 0.21 was the least risky and Semnan and Tehran provinces with the beta coefficient of 1.92 and 1.88 were the riskiest apple producing provinces, respectively. In terms of risk compensation, the prices of this product compensate the risk of apple production in all the provinces except Ilam, Alborz, Yazd, Kermanshah, Fars, Khorasan Razavi, Gilan, Kerman, Isfahan, Kohglouieh and Boyer Ahmad and Semnan provinces. Results also indicated that the main reason for not compensating risk in some regions is the relative low level of land productivity, and consequently high level of average cost of production in these provinces. Accordingly, focus on improving land productivity is recommended for those provinces.