بررسی رابطه دراز مدت نهاده های انرژی کار و سرمایه در بخش کشاورزی

معمولا در برآورد تابع تولید، دو نهاده کارو سرمایه به کار می رود و نهاده مهم انرژی نادیده گرفته می شود. با حذف یک متغیر مناسب از یک معادله رگرسیون، در صورت همبسته بودن این متغیر با متغیرهای دیگر، براوردهای ضرایب معادله، اریب و ناسازگارخواهد بود. از سوی دیگر نبود رابطه بین متغیر حذف شده با دیگر متغیرها گرچه موجب ناریب و سازگار بودن ضرایب زاویه می شود ولی به علت اریب شدن واریانس این ضرایب می باید نتایج استنباطهای آماری را با احتیاط به کار گرفت. از طرف دیگر، بررسی ضرایب اهمیت نهاده های تولید از جمله انرژی ممکن است برای تصمیمگیریهای صحیح در برنامه ریزی های اقتصادی موثر باشد.با توجه به اهمیت بخش کشاورزی در اقتصاد ایران، در مقاله حاضر به براورد تابع تولید درازمدت این بخش پرداخته ایم. با توجه به تعریف تابع تولید که حداکثر ستانده از ترکیب نهاده ها را نشان می دهد، از تولید بالقوه (به جای تولید جاری)، نیروی کار و سرمایه در اشتغال کامل استفاده شده است. از آنجا که به دلیل ویژگیهای خاص بخش کشاورزی ایران باید فرم تبعی خاصی که مناسبترین برازش بر داده های آماری را دارد تعیین شود، پس از بررسی انواع تابع که کاب - داگلاس به عنوان بهترین برازش انتخاب شد.ویژگی مهم مطالعه حاضر در مقایسه با کارهای انجام شده قبلی که برخی به تخمین تابع تولید بدون نهاده انرژی و برخی به براورد آن با وجود نهاده انرژی پرداخته اند، توجه به مسایل مربوط سریهای زمانی است . در براورد تابع تولید برای جلوگیری از به وجود آمدن رگرسیون کاذب ناشی از ناپایایی متغیرها، از روشهای همجمع بستگی استفاده شده است. با توجه به نقاط ضعف روشهای انگل - گرنجر و جوهانسن جوسلیوس، روش خودبازگشتی با وقفه های توزیعی (ardl) را به عنوان روش تخمین به کار برده ایم. نتایج بررسی حاکی از آن است که در بخش کشاورزی رابطه دراز مدت بین تولید و نهاده های نیروی کار، سرمایه و انرژی با ویژگی های مطلوب آماری وجود دارد. ضریب نهاده انرژی همانند دیگر ضرایب از نظر آماری معنیدار بوده و اثر در خور توجهی بر تولید بخش کشاورزی دارد.