تغییرات الگوی مزیت نسبی محصولات کشاورزی در ایران

این مقاله به بررسی وجود یا نبود مزیت نسبی و روند تغییرات آن طی دوره زمانی 1368-78 (1989-99) برای گروهی از محصولات باغی کشور که در بر دارنده : پسته ، بادام ، فندق ، گردو ، سیب ، پرتغال ، خرما ، انجیر ، هلو و شلیل است و همچنین گروهی از محصولات زراعی یعنی : پنبه ، پیاز ، سیب زمینی ، گوجه فرنگی و نیز گروهی از محصولات فرآوری شده که اب میوه ، انجیر خشک ، کشمش ، مو و پوست و عسل را در بر می گیرد با استفاده از معیارهای مزیت نسبی ابراز شده (rca) و مزین نسبی ابراز شده متقارن (rsca) می پردازد وچگونگی واکنش ساختار صادراتی ایران را در برابر تغییرات ساختار صادرات جهانی و کشورهای خاورمیانه تحلیل می کند . نتایج این مطالعه نشان می دهد ، در حالی که بر اساس معیارهای rca و rsca ، ایران مزیت نسبی روشن و در خور توجهی در تولید بیشتر محصولات مورد مطالعه دارد، ولی مجموعه سیاستهای تجاری کشور و رفتار اقتصادی تولید کنندگان و صادر کنندگان به گونه ای بوده کهنتوانسته است به واکنش به موقع و مناسب ساختار صادراتی کشور در برابر تغییرات ساختار صادراتی کشور های منطقه و جهان بیانجامد . از این رو موقعیت رقابتی محصولات کشاورزی ایران در بازارهای جهانی طی دوره مورد مطالعه تضعیف شده است . افزون بر این وجود نوسانهای زیاد در روند شاخصهای rca و rsca در دوره مطالعه ، نشاندهنده نبود راهبرد و برنامه های کاربردی مشخص برای توسعه سیستماتیک صادرات غیر نفتی در ایران است .