تعیین مزیت نسبی دانه های روغنی و بررسی مشکلات تولید آنها در استان فارس

استان فارس یکی از قطبهای عمده کشاورزی کشور است که با برنامه ریزی صحیح می توان آن را به یکی از مراکز تولید و صادرات انواع محصولات کشاورزی تبدیل کرد . اساسا با برنامه صحیح اصولی امکان استفاده مطلوب از نهاده ها و تولید محصولات ضروری به وجودخواهد آمد . تعیین مزیت نسبی محصولات تولید مختلف یکی از جنبه های مهم برنامه ریزی اقتصادی است دراین مطالعه مزیت نسبی دانه های روغنی شامل کلزا ، آفتابگردان ، کنجد و گلرنگ در سال زراعی 1381-82 در استان فارس بررسی شده است به منظور دستیابی به هدفهای تحقیق دو نوع از شاخصهای تعیین مزیت نسبی به کار رفته است ؛ شاخصهای نوع اول شامل منفعت خالص اجتماعی هزینه منابع داخلی و نسبت هزینه به منفعت اجتماعی است . این شاخصها با دو نوع قیمت موثر ارز به ارزشهای برابری قدرت خرید مطلق و نسبی محاسبه شده اند . شاخصهای نوع دوم کارایی مزیت شاخص مقیاس مزیت و شاخص جمعی مزیت را شامل می شود . بر اساس شاخصهای نوع اول و با قیمتهای موثرارز محصولات کلزا آفتابگردان و کنجد دارای مزیت نسبی و محصول گلرنگ بدون مزیت نسبی در تولید بوده اند بر اساس شاخهای نوع دوم و شاخص کارایی مزیت تنها محصول کلزا از نظر عملکرد دارای کارایی و از مزیت نسبی در تولید برخوردار بوده است و محصولات گلرنگ و کنجد در مقایسه با کل کشور مزیت نسبی در تولید نداشته اند . شاخص مقیاس مزیت برای آفتابگردان و کنجد بزرگتر از یک و نشاندهنده بیشتر بودن درجه تمرکز این محصولات درمقایسه با کل کشور و برای کلزا و گلرنگ کمتر از یک و نشاندهنده کمتر بودن درجه تمرکز این محصولات در مقایسه با کل کشور بوده است شاخص جمعی مزیت برای آفتابگردان عددی بزرگتر از یک و برای سایر محصولات عددی کوچکتر از یک نشان داده است . بر اساس این شاخص در شرایط فعلی استان فارس درتولید آفتابگردان مزیت نسبی بیشتر از متوسط کشور و در تولید کلزا ، گلرنگ و کنجد مزیت نسبی کمتر از متوسط کشور داشته است