برآورد توابع تقاضای نهاده های تولید و عرضه گندم آبی و دیم در کشاورزی ایران

هدف مقاله حاضر براورد همزمان توابع سود ، عرضه محصول و تقاضای نهاده های گندم آبی و دیم با استفاده از داده های سری زمانی دوره 1350-1378 و تعیین کششهای تولیدی محصول و تقاضای نهاده ها نسبت به قیمت محصول و عوامل تولید است .در این مقاله ضمن بررسی اهمیت گندم و سیاستهای پیشین قیمت گذاری در کشور ، از تابع سود ترانسلوگ نرمال به منظور براورد توابع عرضه دو نوع گندم آبی و دیم و توابع تقاضای نهاده های این دو محصول استفاده شده است. سپس توابع سود ، عرضه و تقاضای نهاده ها به طور همزمان با به کارگیری روش سیستم معادلات به ظاهر نا مرتبط تکراری تخمین زده شده و کششهای قیمتی خودی و متقاطع عوامل تولید و نیز کششهای محصول نسبت به قیمت محصول و عوامل محاسبه گردیده است .مزیت پژوهش حاضر نسبت به مطالعات مشابه قبلی ، به کارگیری تابع سود انعطاف پذیر ترانسلوگ و نیز تخمین همزمان معادلات سود ، عرضه و تقاضای نهاده های محصول برای دستیابی به تابع عرضه محصول است . ویژگی دیگر این مطالعه استفاده از اطلاعات سری زمانی به جای اطلاعات مقطعی و در نتیجه انعکاس شدیدتر تغییرات قیمتها و دستیابی به مقادیر دقیقتر کششهایی است که با تخمین همزمان توابع سود انعطاف پذیر ترانسلوگ و عرضه و تقاضای نهاده های محصول به دست می آید .نتایج نشان میدهد که تمامی کششهای حاصل از براورد ضرایب برای هر دو نوع گندم آبی و دیم دارای علامتی مطابق با انتظارات نظری است.کششهای خودی تقاضای نهاده ها همگی گویای رابطه معکوس منفی میان قیمت و مقدار نهاده های تولیدی است . در ضمن ماشین آلات در کشت گندم آبی و بذر اصلاح شده در کشت گندم دیم با کشش است .همچنین مقادیر کششهای متقاطع تقاضا برای این نهاده ها نشاندهنده رابطه مکملی و جانشینی میان هر جفت از این نهاده هاست . کششهای تقاضای نهاده ها نسبت به قیمت گندم مثبت و تنها کششهای دو نهاده بذر اصلاح شده و کود شیمیایی در کشت گندم آبی نسبت به قیمت گندم کوچکتر از یک است .به علاوه کششهای عرضه محصول نسبت به قیمت نهاده ها منفی و در کشت گندم دیم بجز در مورد نیروی کار کوچکتر از یک است . کششهای قیمتی عرضه دو نوع گندم آبی و دیم مثبت و بزرگتر ازیک است که این موضوع حساسیت شدید گندمکاران را نسبت به تغییرات قیمت نشان میدهد .