بررسی نظریه اقتصادی دورتسلسل فقر و توسعه نیافتگی در مناطق پسته کاری ایران

تولید پسته در ایران یکی از منابع مهم ایجاد درآمد برای باغداران پسته و اقتصاد ملی محسوب میشود . تقریبا 10 درصد از ارزش صادرات غیر نفتی کشور را صادرات پسته تشکیل می دهد که درامد ارزی حاصل از آن سالانه حدود 400 میلیون دلار گزارش شده است. در مورد میزان اشتغالزایی تولید پسته آمار دقیق وجود ندارد ولی خانوارهای بسیاری در استانهای مختلف کشور به طور مستقیم و یاغیر مستقیم از طریق تولید پسته امرار معاش می کنند و به کسب و کار مولد مشغولند. لذا می توان گفت پایدار بودن درآمد حاصل از این محصول از جنبه های مختلف برای اقتصاد ایران حائز اهمیت است. این مطالعه با هدف بررسیب نظریه اقتصادی دور تسلسل فقر و توسعه نیافتگی در مناطق پسته کاران ایران و یا به عبارتی بررسی عامل اساسی پایین ماندن بهره وری در این مناطق شکل گرفته است . جهت انجام این مطالعه ، ازروش پیمایشی و روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای استفاده شده است . به این منظور 120 نفر از باغداران پسته کار شهرستان رفسنجان ( در سال زراعی 79-80 ) به عنوان اعضای نمونه انتخاب شدند و مورد مصاحبه حضوری قرار گرفتند .برای دستیابی به هدف مورد نظر در این مطالعه ، با استفاده از روشهای اقتصادی ، هزینه تولید ، درامد ناخالص و درآمد خالص در هر هکتار پسته تعیین شد و با محاسبه متوسط سظح زیر کشت گروههای مختلف تولید کننده و متوسط هزینه سالانه خانوار ، میزان نقدینگی این گروهها نیز محاسبه گردید. نتایج مطالعه نشان میدهد که به رغم اقتصادی بودن تولید پسته در واحد سطح ( هکتار ) ، به دلیل پایین بودن متوسط سطح زیر کشت و بالا بودن هزینه های زندگی هر خانوار ، نظریه دور تسلسل توسعه نیافتگی در مورد قسمت اعظم مناطق پسته کاری صادق است که در صورت بی توجهی به این مسئله ، روند تولید پسته به سوی غیر اقتصادی شدن پیش خواهد رفت و همچنین کاهش تدریجی درآمد و پایین آمدن سطح اشتغال نیز اجتناب نا پذیر خواهد بود .