آثار بالقوه حذف موانع تعرفه‌ای زیربخش‌های کشاورزی بر اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم

در سال‌های اخیر، آزادسازی تجاری به یکی از اهداف اصلی دولت‌ها و سیاست گذاران تبدیل شده است. در این راستا، حذف تعرفه‌ واردات کالاها، مهم‌ترین اقدامی است که می‌تواند آثار قابل توجهی بر تولید، اشتغال و رفاه داشته باشد. بی تردید حذف تعرفه منجر به کاهش توان تولیدکننده‌ داخل نسبت به خارج از کشور می‌شود و این امر بر اشتغال‌زایی در کل اقتصاد موثر خواهد بود. بر این اساس، تحقیق حاضر به بررسی آثار حذف تعرفه‌‌ زیربخش‌های کشاورزی بر اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم با استفاده از جدول داده ستانده سال 1390 می‌پردازد. برای نیل به هدف تحقیق، پس از آنکه تعرفه واردات زیربخش‌های کشاورزی محاسبه گردید، آثار حذف تعرفه واردات بخش کشاورزی و نیز زیربخش های آن شامل زراعت و باغداری، پرورش حیوانات، جنگل‌داری و ماهی‌گیری بر اشتغال‌زایی بررسی شد. بدین ترتیب، براثر حذف تعرفه واردات بخش کشاورزی، 3/7 درصد کاهش در اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم و همچنین 6/2 درصد کاهش در اشتغال‌زایی غیرمستقیم مشاهده می‌گردد. در نتیجه، براثر آزادسازی تجاری بخش کشاورزی، اشتغال‌زایی غیرمستقیم بیش از اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم کاهش می‌یابد. بر اساس شاخص اشتغال‌زایی غیرمستقیم در سناریوهای حذف تعرفه‌ واردات زیربخش‌های زراعت و باغداری، پرورش حیوانات، جنگل‌داری و ماهی‌گیری به ترتیب 5/4، 0/26، 0/52 و 0/03 درصد کاهش مشاهده می‏شود. با توجه به این نتایج می‌توان گفت که حذف موانع تعرفه ای زیربخش‌های کشاورزی، علاوه بر کاهش اشتغال‌زایی مستقیم، موجب کاهش اشتغال‌زایی غیرمستقیم نیز می‌گردد و بیشتر بر بخش‌هایی اثر می‌گذارد که پیوندهای قوی با این زیربخش‌ها دارند. لذا پیشنهاد می‌شود دولت‌ها پیش از هرگونه اقدام جهت حذف تعرفه واردات بخش‌ها، به آثار غیرمستقیم بخش مورد نظر بر اشتغال‌زایی سایر بخش‌ها نیز توجه نمایند.